ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗΣ ΓΡΑΦΗΣ & ΓΕΝΙΚΑ ΠΕΡΙ ΓΡΑΦΗΣ

ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗΣ ΓΡΑΦΗΣ 

& 

ΓΕΝΙΚΑ ΠΕΡΙ ΓΡΑΦΗΣ

"Είτε γράψε κάτι που αξίζει να διαβαστεί

είτε κάνε κάτι που αξίζει να γραφτεί."

Βενιαμίν Φραγκλίνος, (1706-1790).

Η Wikipedia μας λέει πως,

H γραφή είναι η αναπαράσταση της γλώσσας με την τέχνη του κειμένου και μέσα από την χρήση ενός συνόλου σημείων ή συμβόλων (γνωστού και ως σύστημα γραφής). Η γραφή μπορεί να χρησιμοποιήσει αφηρημένους χαρακτήρες που αναπαριστούν τα φωνητικά στοιχεία του λόγου, όπως στις Ινδο-ευρωπαϊκές γλώσσες, ή απλοποιημένες αναπαραστάσεις αντικειμένων και εννοιών, όπως είχαμε στην Ανατολική Ασία και στην Αρχαία Αίγυπτο στις πικτογραφικές μορφές γραφής. Εντούτοις η γραφή διακρίνεται από την εικονογραφία, όπως τα σχέδια εντός των σπηλαίων και η ζωγραφική, και την μη συμβολική διατήρηση της γλώσσας μέσα από μη κειμενικά μέσα, όπως ήταν οι μαγνητικές ταινίες ηχογράφησης.

H γραφή είναι μια προέκταση της ανθρώπινης γλώσσας στον χώρο και στον χρόνο. Ξεκίνησε πιθανότατα ως συνέπεια της πολιτικής επέκτασης των αρχαίων πολιστιμών, που χρειαζόταν αξιόπιστα μέσα για να μεταφέρουν πληροφορίες, να διατηρούν οικονομικούς καταλόγους, να κρατούν ιστορικά αρχεία, και παρόμοιες δραστηριότητες. Γύρω στην 4η χιλιετία προ Χριστού, η πολυμορφία του εμπορίου και της διοίκησης ξεπερνούσε τις δυνατότητες της ανθρώπινης μνήμης, και η γραφή, με την πρώτη μορφή της να είναι η σφηνοειδής γραφή, επιλέχθηκε ως ένα πιο αξιόπιστο σύστημα καταγραφής και παρακολούθησης των συναλλαγών σε μια μόνιμη βάση. Τόσο στην Μέση Αμερική όσο και στην Αρχαία Αίγυπτο η γραφή μπορεί να προήλθε μέσα από ημερολογιακές και πολιτικές ανάγκες για καταγραφή περιβαλλοντικών και πολιτικών συμβάντων.

Το σύστημα, τα είδη και η ιστορία της γραφής, 

έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον.

Για λόγους οικονομίας αναφέρω απλώς μια σειρά "γραφών", που δεν εμπίπτουν στο στενό πλαίσιο 

των ορισμών της παρούσης ανάρτησης, 

αλλά είναι σαφέστατα δημιουργικές, αφού κάποιες από αυτές, είτε ανήκουν στις Καλές Τέχνες, 

είτε προσδοκούν να συμπεριληφθούν σε αυτές.

Εκτός λοιπόν της συγΓΡΑΦΗΣ, υπάρχει

η καλλιΓΡΑΦΙΑ, η δημοσιοΓΡΑΦΙΑ, 

το σχέδιο σε πολλές του μορφές, 

από την ΓΡΑΦΙΣΤΙΚΗ ως την σκηνοΓΡΑΦΙΑ 

ή ακόμα και την ζωΓΡΑΦΙΚΗ, 

μέχρι το πεντάΓΡΑΜΜΟ και τη χοροΓΡΑΦΙΑ... 

"Ο συγγραφέας ονειρεύεται να γίνει 
ο γλύπτης των λέξεων 
και ο ζωγράφος των ιδεών."

Paul Carvel (1964-).

"Η δουλειά σε ένα καλό πεζογράφημα 
έχει τρία στάδια :
το μουσικό στάδιο όταν γίνεται η σύνθεση,
το αρχιτεκτονικό στάδιο όταν γίνεται το χτίσιμο και το υφαντουργικό στάδιο όταν εξυφαίνεται η πλοκή."

Walter Benjamin (1892-1940)

Ομολογώ ευθαρσώς, ότι λόγω της ενασχόλησής μου με την αρχιτεκτονική, 

στην οποία διδάσκονται πολλές τέχνες και τεχνικές, αλλά και με μια σειρά άλλων καλλιτεχνικών δραστηριοτήτων, που ασκώ ή έχω καταπιαστεί στο παρελθόν, με ευκολία ακροβατώ σε πειραματισμούς όταν γράφω κείμενα, χωρίς να έχω τύψεις, συντακτικές, γραμματικές κλπ, 

εφόσον κρίνω ότι οι παραβιάσεις της "ορθόδοξης" προσέγγισης, έχουν αισθητική διερεύνηση 

ή ακόμα και χιούμορ.



"Οι μεγάλοι συγγραφείς δεν έγιναν μεγάλοι ακολουθώντας τους κανόνες της γραμματικής,
αλλά επιβάλλοντας τους δικούς τους κανόνες."

Paul Claudel (1868-1955).

Δεδομένου του αντικειμένου του διδακτορικού μου 
στην Θεωρία της Αρχιτεκτονικής, 
επισημαίνω τον κοινό τόπο και ορολογία 
σε κομβικά θεωρητικά ζητήματα όπως την ιδεολογία, το style, τεχνοτροπία, ύφος, τα ρεύματα και τάσεις, 
o χωρο-χρόνος, τα "διακοσμητικά" στοιχεία κλπ,
που τα συναντούμε φυσικά και στις περισσότερες τέχνες, αν όχι σε όλες. 





"O πεζός λόγος είναι Αρχιτεκτονική,
δεν είναι εσωτερική διακόσμηση."

Ernest Hemingway (1899-1961).

Η γλώσσα μας είναι η πατρίδα μας, λέει ο Γ. Γιατρομανωλάκης.






Κατά την διάρκεια της επεξεργασίας αυτών των εννοιών, είχα την τύχη να παρακολουθήσω 
μια συνέντευξη στον πολύπλευρο καθηγητή 
Γιώργη Γιατρομανωλάκη.

Εκθιάζοντας την ποίηση, 
για την οποία ούτε ξέρουμε πότε ξεκίνησε, 
υποστήριξε πως είναι πιο φιλοσοφική 
από την Ιστορία, 
ενισχύει την παγκοσμιοποίηση, πολλαπλασιάζει το παρελθόν και το διοχετεύει στο μέλλον.

Είπε πως η ποίηση είναι αυτή που οδηγεί σε 
εθνική γλώσσα, αφού κάθε λαός έχει το έπος του.
Αποκάλεσε τον Όμηρο γενάρχη της Ευρωπαϊκής λογοτεχνίας, τονίζοντας την σπουδαιότητα της Ελληνικής γλώσσας, που γεννήθηκε σε ένα χώρο χωρίς σύνορα!! 

Μου θύμισε την ιστορικό Μάρω Ευθυμίου, 
που μας έλεγε ότι σημαντικοί ιστορικοί, 
έχουν ως κύριο επιχείρημα της συνέχειας μας, 
την συνέχεια της γλώσσας.

Μιας γλώσσας με μια τρομακτική δυνατότητα 
να "χωνεύει" ξένες λέξεις, εκφράσεις και νοήματα, 
όπως υπογράμμισε ο Γιατρομανωλάκης, επισημαίνοντας πως πολλοί μεγάλοι μας ποιητές γεννήθηκαν εκτός Ελλάδος ή 
είχαν ισχυρή σχέση με το εξωτερικό, 
αναπτύσσοντας πολύ συχνά ιδιαίτερο τρόπο γραφής. 

"Η λέξη δε λείπει ποτέ 
όταν κατέχεις την ιδέα.
Όσο πιο ωραία είναι η ιδέα,
τόσο πιο εύηχη είναι η φράση."


Gustave Flaubert (1821-1880).

Δημιουργική γραφή θεωρείται κάθε γραφή, φανταστική λογοτεχνία, ποίηση, ή και μη φανταστική λογοτεχνία, η οποία ξεφεύγει από τα όρια της τυπικής επαγγελματικής, δημοσιογραφικής, ακαδημαϊκής γραφής, ή και των τυποποιημένων μορφών της λογοτεχνίας. Έργα που εντάσσονται σε αυτήν την κατηγορία περιλαμβάνουν τα μυθιστορήματα, την επική ποίηση, τα διηγήματα, και την ποίηση. Το γράψιμο σεναρίων και θεατρικών έργων έχουν τυπικά τα δικά τους προγράμματα μελέτης, αλλά μπορούν να καταταχθούν εξίσου στην κατηγορία της δημιουργικής γραφής.

Το γνωστικό πεδίο της δημιουργικής γραφής εμφανίστηκε και αναπτύχθηκε στην πανεπιστημιακή κοινότητα των ΗΠΑ, στις αρχές του 20ου αιώνα. Στοιχείο της αγγλοσαξονικής ακαδημαϊκής παράδοσης και εξαρχής αντικείμενο πανεπιστημιακής μελέτης, η δημιουργική γραφή εξελίχθηκε στους κόλπους των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων της Κολούμπια, του Πρίνστον,του Μπράουν, της Αϊόβα, του The New School, του Tisch School for the Arts,Κολέγιο Μπένινγκτον, και αργότερα στο East Anglia της Αγγλίας, πριν εξαπλωθεί με το πέρας των δεκαετιών σε όλη τη γη. Παρά τις διαφοροποιήσεις ως προς την εφαρμογή, την ακολουθούμενη μεθοδολογία και τον τελικό προορισμό του "προϊόντος" της, η δημιουργική γραφή από τη γέννησή της μέχρι σήμερα στηρίζεται σε μία θεμελιώδη τομή: η γραφή παύει να θεωρείται διαδικασία μοναχική, βασανιστική και προσωπική και απελευθερώνεται από το στερεότυπο του ταλέντου και της προεργασίας ετών ή δεκαετιών.

Μέσω της μεθοδολογίας που κάθε πανεπιστημιακό ίδρυμα και κάθε έγκυρος εκπαιδευτικός φορέας εφαρμόζει για να διδάξει τη δημιουργική γραφή, ο γραπτός λόγος απελευθερώνεται και αναγνωρίζεται ως δικαίωμα κάθε δυνητικού συγγραφέα. Η ανάπτυξη του γνωστικού αυτού πεδίου από πανεπιστημιακούς κυρίως φορείς, υπογράμμισε από την αρχή την ανάγκη της παγκόσμιας πνευματικής κοινότητας να εξασφαλίσει μέσω της δημιουργικής γραφής ένα μέσο διεύρυνσης του λόγου και του στοχασμού. Πολλά πανεπιστήμια σε όλον τον κόσμο σήμερα έχουν προγράμματα δημιουργικής γραφής σε επίπεδο μάστερ και διδακτορικού.

Αφορμή γι αυτή την ανάρτηση είναι το 
σεμινάριο Δημιουργικής Γραφής, 
που παρακολούθησα ανελλειπώς, κατά την περίοδο 

26/11/2014 - 18/3/2015. 

Οργανώθηκε από τους φορείς της Δια Βίου Μάθησης, σε συνεργασία με το Δήμο Φιλοθέης-Ψυχικού, 

στην ΙΟΝΙΟ ΣΧΟΛΗ στη Φιλοθέη.

Η διάρκεια ήταν 50 ώρες, 25 συνεδρίες δηλαδή, 

που έλαβαν χώρα συντεταγμένα με μοναδική αναβολή ενός δίωρου, σε ολόκληρο τετράμηνο.

Εισηγήτρια ήταν η δημοσιογράφος και όχι μόνο, 

Λήδα Μπουζάλη, όμορφη, ευγενής, με πολύ καλές σπουδές, Αγγλική Φιλολογία, Δημοσιογραφία, Επιμόρφωση Ενηλίκων, Οικονομικά κ.α.
Δεν επιμένω στα τυπικά προσόντα γιατί είναι χαμηλών τόνων και να λέμε πάλι καλά που δεν μου απαγόρευσε να συμπεριλάβω φωτογραφίες της...

Καθώς ήθελα να παρακολουθήσω το σεμινάριο από την προηγούμενη χρονιά, είχα ακούσει καλά λόγια, για το περιεχόμενο αλλά και για τη Λήδα, 
στοιχεία που επιβεβαιώνω με τη σειρά μου κι εγώ.

Τα θέματα που επεξεργαστήκαμε ήταν πολλά 

και άκρως ενδιαφέροντα για εμένα, 

που δεν ήμουνα του "κλασσικού" όπως το λέγανε οι παλαιοί ή "τρίτη δέσμη" όταν τελείωσα το σχολείο.

Ευχάριστα διαπίστωσα πως σε τμήματα της ύλης, 

οι ερασιτεχνικές μου προσεγγίσεις σε συλλογή στοιχείων, πληροφοριών και γνωστικών περιοχών, ήταν ικανοποιητικές.

Οι συμμαθήτριές μου, ναι-ναι-ναι όλες γυναίκες, 

αφού οι δύο μόλις άρρενες που εμφανίστηκαν σε ελάχιστες συνεδρίες, ετράπησαν εις άτακτον φυγήν, για αγνώστους λόγους.

Κυρίες υψηλού μορφωτικού επιπέδου, καλλιεργημένες, με άποψη και ισχυρές προσωπικότητες, έτοιμες να διαρρήξουν τα ιμάτιά τους για... ένα σημείο στίξης.

Κάποιες φορές είχε πλάκα, αλλά οι ουκ ολίγες διακοπές ανάγνωσης κειμένων, ευτυχώς όχι απ' όλες, 

αυθαίρετες, ακόμα και αγενείς τοποθετήσεις 

επί προσωπικού, 

αλληλοκάλυψη ομιλιών του τύπου 

Αργύρης Ντινόπουλος μαινόμενος εναντίον όλων 

σε τηλεοπτική εκπομπή, 

διαφωνίες ή καυγάδες για ψύλλου πήδημα, 

και η... προστακτική, αγαπημένος γραμματικός χρόνος κάποιων, δεν ήταν οι καλύτερες στιγμές... 

Υπήρξαν περιπτώσεις που συγκρατήθηκα για να μην τοποθετηθώ αναλόγως και οι λόγοι που το έκανα 

ήταν το εξαιρετικό αντικείμενο και φυσικά οι υπόλοιπες κάθε φορά κυρίες, που δεν συμμετείχαν στην εκάστοτε δονκιχωτική κοκορομαχία...

Παρά ταύτα τις εκτιμώ και θεωρώ πως 

τα θετικά τους υπερισχύουν, 

με τις περισσότερες άλλωστε έχω φιλικές σχέσεις.

Αν προσθέσουμε και τον άθλιο από ακουστική 

-και όχι μόνο- χώρο, 

μια τυπική σχολική αίθουσα μαθημάτων, 

προερχόμενη από το κακοσχεδιασμένο παρελθόν,

λαμβάνοντας υπόψη την πνευματική απαίτηση 

επί των τεκτενομένων, 

εύκολα έφευγες με πονοκέφαλο...

"To γράψιμο είναι σα να κάνεις έρωτα :

Μην ανησυχείς για τον οργασμό, 

απλά επικεντρώσου στη διαδικασία."

Isabel Allende (1942-).

ΕΠΙ ΤΗΣ ΟΥΣΙΑΣ

Ενδεικτικά αναφέρω πως ασχοληθήκαμε με : 

τα είδη γραφής και αφήγησης, 

την θεωρία και τις τεχνικές τους, 

τα λογοτεχνικά ρεύματα και τάσεις,

το "χτίσιμο" χαρακτήρων-ηρώων, 

θέματα πλοκής, ύφους, χώρο-χρόνου κλπ, 

που συνοδεύονταν με πρακτικές συμβουλές ή επισημάνσεις σε επιμέρους ζητήματα.

To υλικό που μας δόθηκε ήταν αρκετό και παρέχει τη δυνατότητα εμβάθυνσης, όπου κανείς επιθυμεί.

Μεγάλο ενδιαφέρον είχαν και οι ασκήσεις γραφής 

που συνόδευαν τις θεματικές ενότητες 

και έδιναν την ευκαιρία πραγματικής δράσης.

Οι παρατηρήσεις και ο σχολιασμός τους, 

συχνά λειτουργούσε θετικά 

για την βελτίωση των κειμένων.

Γνώμη μου είναι πως αν είχαμε όλοι τα κείμενα των υπολοίπων πριν την ανάγνωσή τους 

και αυτή γινόταν σε σχεδιασμένο και συμφωνημένο πλαίσιο, τα αποτελέσματα θα ήταν ακόμα καλύτερα.

Κατά την διάρκεια των συναντήσεων είχαμε την ευκαιρία να συζητήσουμε με τρεις εξαίρετους καλεσμένους.

Τον πολυδιάστατο συγγραφέα, αρθρογράφο, διαφημιστή, φωτογράφο και άλλα ενδιαφέροντα

Νίκο Δήμου, 

τον σεναριογράφο, σκηνοθέτη, ηθοποιό κλπ κλπ Χρήστο Γόδα,  

τον μεταφραστή, επιμελητή-διορθωτή κειμένων κλπ 

Γιάννη Παπαδημητρίου.

Ο καθένας τους ήταν αυτό που λέμε 

ειδικός στον τομέα του. 

Ενδιαφέροντες, μεταδοτικοί, καλοί συνομιλητές, γνώστες του αντικειμένου τους. 

Η ώρα περνούσε χωρίς να το καταλάβεις, 

οι πληροφορίες που μας μεταφέρονταν αξιόλογες, 

οι συνθήκες δουλειάς, της κάθε περίπτωσης, κατατοπιστικές. 

Μου ήταν ιδιαιτέρως συμπαθείς όλοι. 

Τους ευχαριστώ θερμώς κι από 'δω, 

για τις όμορφες συνεδρίες και 

εύχομαι κάθε επιτυχία στο έργο τους. 

 Νίκος Δήμου

Χρήστος Γόδας

ΚΑΙ από το βήμα ετούτο επιθυμώ να ευχαριστήσω τη Λήδα για όλα. Η ήπια στάση της και οι καλοί της τρόποι, έφεραν σε πέρας με επιτυχία τον κύκλο αυτό, υπό συνθήκες που δεν βοηθούσαν πάντα. 

Εύχομαι από καρδιάς τα καλύτερα.

Οργάνωση : Χρίζει βελτιώσεων.

Παρουσιάσεις : Με ενδιέφεραν όλες.

Παρουσίες : Ουδείς τέλειος...

Χώρος : Πολύ κάτω του μετρίου.

Συνολικά : Το ουσιαστικό μέρος πολύ καλό, οπότε παραβλέπω τα αρνητικά.

Η ανάρτηση βρίσκεται υπό επεξεργασία.
Ευχαριστώ για την κατανόηση.

ektorrr