ΠΕΡΙ ΒΙΒΛΙΟΥ -
ΛΕΣΧΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ ΦΙΛΟΘΕΗΣ-ΨΥΧΙΚΟΥ
Η ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΣΧΕΣΗ
Το βιβλίο είναι ένα από τα ισχυρότερα φετίχ μου.
Συνδεδεμένο από την παιδική ηλικία,
με την απόλαυση και την αναζήτηση,
όπως η φωτογραφία, ο κινηματογράφος και το θέατρο.
Αν το βιβλίο συμβολίζει τη γνώση, την ψυχαγωγία,
την τεκμηρίωση μιας ενδιαφέρουσας ιδέας,
του ταξιδιού ή του ονείρου,
τότε με λίγα άλλα μπορώ να το θεωρήσω ισάξιο.
Ίσως με ένα αντικείμενο κάποιας αγαπημένης,
κάτι που συμβολίζει την ομορφιά δηλαδή
ή ένα καλό κρασί που παραπέμπει στον Βάκχο...
Ακόμα πιο αρχετυπικό φετίχ μου είναι το χαρτί.
Και κυρίως το χαρτί που μιλάει.
Μ' ένα σκίτσο ή σχέδιο, με λέξεις που κάτι λένε,
ακόμα και με ένα αποτύπωμα, λεκέ ή κάψιμο...
Κάποιες φορές, με όλα αυτά μαζί...
Συνδεδεμένο από την παιδική ηλικία,
με την απόλαυση και την αναζήτηση,
όπως η φωτογραφία, ο κινηματογράφος και το θέατρο.
Αν το βιβλίο συμβολίζει τη γνώση, την ψυχαγωγία,
την τεκμηρίωση μιας ενδιαφέρουσας ιδέας,
του ταξιδιού ή του ονείρου,
τότε με λίγα άλλα μπορώ να το θεωρήσω ισάξιο.
Ίσως με ένα αντικείμενο κάποιας αγαπημένης,
κάτι που συμβολίζει την ομορφιά δηλαδή
ή ένα καλό κρασί που παραπέμπει στον Βάκχο...
Ακόμα πιο αρχετυπικό φετίχ μου είναι το χαρτί.
Και κυρίως το χαρτί που μιλάει.
Μ' ένα σκίτσο ή σχέδιο, με λέξεις που κάτι λένε,
ακόμα και με ένα αποτύπωμα, λεκέ ή κάψιμο...
Κάποιες φορές, με όλα αυτά μαζί...
Το διάβασμα το ξεκίνησα, όπως τα περισσότερα παιδιά,
με εικονογραφημένες ιστορίες.
Σε ελάχιστο χρονικό διάστημα, κατανάλωνα όλα τα κόμιξ που κυκλοφορούσαν τα ένδοξα εκείνα χρόνια, στην "εποχή μου".
Από τα βαρετά Μίκυ Μάους μέχρι τα πιο ψυχαγωγικά Σεραφίνο και Τιραμόλα. Από τα περιπετειώδη Μπλεκ, Ζαγκόρ και Όμπραξ ως τα "στρατιωτικά" Τανκς, Πόλεμος και Μάχη.
Από τον αναντικατάστατο Λούκυ Λουκ μέχρι τα μεταγενέστερα, επίσης σπουδαία, Αστερίξ & Οβελίξ και Ιζνογκούντ.
Από το ιδιαίτερο Κόκομπιλ ως τα "Κλασσικά Εικονογραφημένα"...
Μετά το πολύωρο διάβασμα, σκίτσαρα τις δικές μου ιστορίες... Παράγγελνα στους πάντες μεγάλα μπλοκ,
διαφόρων διαστάσεων και ποιοτήτων,
με άσπρες σελίδες κατά προτίμηση
και τα γέμιζα μέχρι τα εξώφυλλα, με δικές μου επινοήσεις στην λογική αυτών που διάβαζα...
Ινδιάνοι, μπιστολάδες, καμικάζι, Ναζί και δε συμμαζεύεται... Μερικές φορές ούτε εγώ θυμόμουνα από που ξεκίνησαν, σπανίως είχαν τέλος και ουδέποτε τις ξαναξεφύλλιζα...
Θηριώδες κέρδος η εξάσκηση στο σκίτσο
και αυτό που λέγεται "γόνιμη φαντασία"...
Μια άλλη αγαπημένη απασχόληση, συνήθως μετά το πολύωρο διάβασμα πολεμικών αναγνωσμάτων,
ήταν η χρονοβόρα ανάπτυξη των εκατοντάδων στρατιωτακίων που είχα στην ιδιοκτησία μου,
σε ολόκληρα δωμάτια του σπιτιού...
Όταν κάποιος μου τα χαλούσε, φρίκαρα τελείως,
κάτι σαν τον Αδόλφο όταν ψυχανεμίστηκε πως έχανε τον πόλεμο...
Η σωστή λέξη που περιγράφει πως αισθανόμουν τότε
βρίσκεται κάπου μεταξύ της έκστασης και της ευτυχίας,
μάλλον και τα δύο μαζί.
Αγκαλιά με ένα κουβά παγωτό
ή άλλες απαγορευμένες αηδίες,
έβρισκα τις πιο ήσυχες γωνίες για διάβασμα.
Τον χειμώνα κάπου ζεστά, το καλοκαίρι κάπου δροσερά. Θυμάμαι χαρακτηριστικά με νοσταλγία,
μια ευγενική γειτόνισσα που με άφηνε να κάθομαι και να διαβάζω, σε μια τεράστια μπαμπού πολυθρόνα της βεράντας της, με διάφορα γατόσκυλα να περιφέρονται πέριξ και επάνω μου, όπου τα καυτά μεσημέρια του θέρους επικρατούσε μοναδική δροσερή γαλήνη...
Και με κερνούσε και γλυκά !! Χλίδα !!
Οι ειδικοί υποστηρίζουν πως όταν ανατρέξει κανείς στην παιδική ηλικία, βρίσκει τι πραγματικά του αρέσει.
Μ' εμένα αυτό σίγουρα ισχύει.
Ο τρόπος της σκέψης μου έχει διαμορφωθεί
κυρίως από το διάβασμα,
η έλξη μου στο ωραίο κυρίως από τα μωρά,
το ευ ζειν κυρίως από τον Θεό Διόνυσο...
Και τα τρία ευτυχώς τα ανακάλυψα εγκαίρως, από σπόρος.
Η Αρχιτεκτονική είναι μια πονεμένη ιστορία που ήρθε αργότερα, αλλά νομίζω πως έχει ισχυρή σχέση
με τα τρία προηγούμενα...
Καθώς υπήρξα η χαρά του μαλακοπίτουρα του περιπτερά μας, αντιμετωπιζόμουν από το δημοτικό
ως "μεγαλοεπενδυτής" των εντύπων αυτών.
Μια σειρά συμφεροντολόγων "φίλων" έσκαγε κάθε τρεις και λίγο και απάλλασσε την μάνα μου από μπόγους "περιττών βαρών", που κοίταζε με μισό μάτι.
Όχι, δεν είχα την παραμικρή τάση να συλλέγω τα "βιβλιαράκια", όπως τα λέγανε όλοι τότε.
Τα θεωρούσα παντελώς αναλώσιμα και
εφόσον κυκλοφορούσαν καινούργια συνεχώς,
σιγά μην ασχολούμουν "με τα γνωστά"...
Σύγχρονες έρευνες συνδέουν την ταχύτητα επεξεργασίας σύνθετων κειμένων με την ευφυία.
Τα διευθυντικά στελέχη των πολυεθνικών, πρέπει να είναι σε θέση να επεξεργάζονται γρήγορα τις πληροφορίες του κάθε κειμένου, να ξεχωρίζουν αμέσως τι είναι σοβαρό και τι μαλακία.
Αυτό δεν είναι πάντα όσο εύκολο ακούγεται σε κάποιον "εξυπνάκια". Τα περισσότερα κείμενα ενός γνωστικού αντικειμένου, που κατέχεις και διαχειρίζεσαι επαγγελματικά,
στην καθημερινότητα μπορείς να τα διαβάσεις σφαίρα
και μάλιστα διαγωνίως,
ειδικά αν έχεις τον απαιτούμενο δείκτη ευφυίας,
που τα στελέχη αυτά διαθέτουν.
Για να διαχειριστείς όμως δύσκολα κείμενα δεν φτάνουν αυτά. Πρέπει να έχεις αυτό που λένε οι ειδικοί "αναγνωστική εμπειρία" ή πιο λαϊκά
"να έχεις γράψει χιλιόμετρα", σε όλων των ειδών τους "δρόμους", δηλαδή τα αναγνώσματα.
Χωρίς φυσικά να γνωρίζω τούτα τα επιστημονικά,
ούτε που κατάλαβα για πότε κατάπινα βιβλιοθήκες.
Άρχισα να διαβάζω βιβλία, γιατί η παραγωγή των εικονογραφημένων δεν κάλυπτε τους όλο και πιο γρήγορους ρυθμούς που τα καταβρόχθιζα.
Προτιμούσα τα αστυνομικά ΒΙΠΕΡ, "βιπεράκια" τα λέγανε τότε, διότι εκτός του μυστηρίου,
κάτι έψαχνες να βρεις, όπως στα μαθηματικά προβλήματα, μάθαινα κόλπα που με βοηθούσαν στις μπλόφες στην πόκα, που έπαιζα επίσης από πιτσιρικάς, αλλά και σε τακτικισμούς στο σχολείο, στις παρέες, στα μωρά κλπ.
Υιοθετούσα με ευκολία σκέψεις και συμπεριφορές
που μου άρεσαν και τις εφάρμοζα με κάθε ευκαιρία.
Μόλις γέμιζα τις μπαταρίες, έσπευδα να...
ρευστοποιήσω το νεοαποκτηθέν υλικό.
Δεν ήταν λίγες οι φορές που "έπιανε το κόλπο".
Απέκτησα την πολύτιμη ιδιότητα να μην χρειάζεται
"να πάθω" ότι ακατονόμαστο διάβασα,
αλλά όταν αντιμετώπιζα κάτι παρεμφερές, είχα ήδη αναπτύξει ένα σκεπτικό για την αντιμετώπιση του...
Γνωστά αυτά, λίγο πολύ, σ΄αυτούς που διαβάζουν,
ανεξάρτητα από την χρήση που τους κάνουν.
Ποτέ δεν απομνημόνευα, διάβαζα κριτικά χτίζοντας σταθερά σε προηγούμενη γνώση, διερευνούσα τις νέες ανακαλύψεις, απέρριπτα αμέσως ότι θεωρούσα περιττό, όπως ονόματα, τοποθεσίες, φιλολογίζουσες ρομαντικούρες κλπ και παρόλο που σπανίως επέστρεφα σε κάτι που είχα διαβάσει,
άρχισα να υπογραμμίζω ότι μου έκανε κλικ και κυρίως να σημειώνω στα περιθώρια παρατηρήσεις μου,
ως επί το πλείστον τις διαφωνίες μου, με ιδεολογικές αναφορές ή σκέψεις-τοποθετήσεις, όπου έκρινα σκόπιμο...
Μέσω αυτής της έντονης, αδιάκοπης δραστηριότητας,
έμαθα να ξεχωρίζω την ουσία από τις παρλαπίπες.
Διαπίστωσα επίσης πως ολίγοι ιθαγενείς διαβάζουν και μερικά χρόνια αργότερα πως ακόμα πιο ολίγοι διαβάζουν κάτι πιο αξιόλογο από ποδοσφαιρόφιλη εφημερίδα, ώστε να μένουν μετρημένοι στα δάχτυλα αυτοί που διαβάζουν κάτι αξιόλογο και το καταλαβαίνουν κιόλας.
Είχα πολύ μεγαλύτερους φίλους, χαζούς δεν θα τους έλεγες, που για ακατανόητους τότε λόγους,
δεν διάβασαν ποτέ τίποτα πιο μεγάλο,
τίποτα πιο σημαντικό, από "βιβλιαράκια".
Ηχεί ακόμα στα αυτιά μου η χιλιοειπωμένη ερώτηση :
"Διαβάζεις με γράμματα...??",
δηλαδή βιβλία χωρίς εικόνες...??
Όχι απλώς διάβαζα "βιβλία με γράμματα"
αλλά όταν δεν είχα κάτι πρόχειρο,
διάβαζα τόμους με νομικούρες, επιστημονικούρες κλπ που κυρίως διέθετε η βιβλιοθήκη των δικών μου,
αφού ότι λογοτεχνικό κείμενο δεν θεωρούσα μπούρδα, το είχα "χτυπήσει" προ πολλού...
Σε αντικατάσταση των κόμιξ, σειρά είχαν εβδομαδιαία και μηνιαία περιοδικά, εξειδικευμένα και "ποικίλης ύλης", από το "POP & ROCK" και το "ΜΟΤΟ" ως το Γαλλικό "PHOTO" και το Αμερικάνικο "PLAYBOY",
σπάνια τεύχη των οποίων έχω ακόμα...
Το πρώτο τεύχος του Αμερικάνικου PLAYBOY τον Δεκέμβριο του 1953,
με γυμνή την Marilyn Monroe. Εξαντλήθηκε στο πιτς φιτίλι, βεβαίως βεβαίως.
Ένα αυθεντικό τεύχος πρέπει να αξίζει παραπάνω από μια αυθεντική αντίκα Jaguar, της ιδίας περιόδου.
Τρέφοντας παιδιόθεν μια απέχθεια
προς τα κατά κανόνα εμετικά σχολικά βιβλία
-ναι και τότε έτσι ήταν-
συνήθως τα διάβαζα σαν να παίρνω ασπιρίνες, την πρώτη, άντε δεύτερη εβδομάδα του σχολικού έτους.
Ολόκληρα, γιατί δεν ήξερα πόση θα ήταν
η "ύλη της σχολικής χρονιάς" ή από... κεκτημένη ταχύτητα.
Αυτή η ενέργεια είχε μια σειρά θετικών επακολούθων :
Πρώτον οι γονείς μου μετά την αρχική έκπληξη, κοιταζόντουσαν με μια ερωτική αλληλοεπιβράβευση,
διότι ο καρπός του έρωτά τους ήτο μελετηρός,
όνειρο του κάθε σώφρονος γονέως, βεβαίως βεβαίως.
Δεύτερον κέρδιζα την ανοχή τους στις απουσίες μου,
που πάντα ήταν στο κόκκινο.
Υπήρξαν μάλιστα χρονιές όπου υπερασπίστηκαν με σθένος,
ακόμα και σε πολιτικά "μέσα" που χρειάστηκαν,
το ότι δεν υπολείπομαι της... ύλης.
Τρίτον και κυριότερον, μπορούσα να διαβάζω ότι μου κατέβαινε όλο το χρόνο, "αφού είχα τελειώσει την σχολική ύλη", χωρίς να μου τα ζαλίζουν ιδιαιτέρως.
Και αυτό έκανα.
Στο γυμνάσιο, ένας επίσης ανήσυχος συμμαθητής,
με μύησε στην επιστημονική φαντασία.
Ως τομέας ποτέ δεν υπήρξε ο καλύτερος μου,
αλλά τότε ο ήρωας μας, εκτός του ότι ταξίδευε σε άλλες διαστάσεις, πηδούσε σε πολυσέλιδες περιγραφές ότι φαντασμαγορικό διαγαλαξιακό μωρό συναντούσε, όταν δεν ήταν απασχολημένος με τις... αστρικές του υποχρεώσεις.
Τώρα που το σκέφτομαι, μάλλον όλη αυτή η ενδελεχής μελέτη με ωφέλησε στις πρώτες σχέσεις μου με τα μωρά... Πάντα με περνούσαν για πιο έμπειρο απ' ότι πραγματικά ήμουν...
Με αυτά και με τα άλλα, έφτασε το πλήρωμα του χρόνου για "κανονικές σπουδές".
Το μόνο που με ενδιέφερε ήταν η Αρχιτεκτονική,
για πολλούς λόγους που δεν είναι της παρούσης...
Η Αρχιτεκτονική λοιπόν, λόγω της ένταξής της στο Πολυτεχνείο, εκτός των σχεδίων που μάλλον ήταν τα μόνα πραγματικά απαραίτητα τελικώς,
είχε ως εισαγωγικά μαθήματα των περιβόητων πανελληνίων εξετάσεων, Μαθηματικά και Φυσικό-Χημεία για Μαθηματικούς, Φυσικούς και Χημικούς...
Παρά το ότι τα μαθήματα αυτά έχουν σχεδόν
την ίδια σχέση με την Αρχιτεκτονική,
με την σχέση που έχουν και όλα τα άλλα,
η επιμελής μελέτη τους, διότι εδώ δεν μιλάμε ακριβώς για διάβασμα ε, σε οδηγεί σε άλλες σφαίρες "ψαξιμάτων"...
Το "διάβασμα" έγινε πιο απαιτητικό,
οι διερευνήσεις πιο έντονες και αν, για λόγους οικονομίας, προσθέσουμε εδώ και τα μπόλικα εξάμηνα των σπουδών,
με το πολύπλευρο και κάποιες φορές
ιδιαιτέρως σύνθετο περιεχόμενο,
τα χρόνια της αθωότητας χάθηκαν ανεπιστρεπτί...
Άρχισα πια να διαβάσω σε "θεματικές ενότητες"
ότι κατά καιρούς με ενδιέφερε.
Ιστορία & Φιλοσοφία, Τέχνες & Πολιτισμοί,
Ψυχολογία & Κοινωνιολογία,
Ανθρωπολογία & Βιολογία και δε συμμαζεύεται...
Συνήθως συνέλεγα 20-30 ιδιόκτητους κατά κανόνα τόμους, για να μπορώ να σημειώνω πάνω τους
με ότι μουτζουροφόρο κρατούσα στο χέρι,
πριν κάνω ντου σε κάθε "θέμα"...
Η ανάγκη για την λογοτεχνία προέκυψε, ας πούμε, εξισορροπητικά. Αμέσως μετά τις εισαγωγικές εξετάσεις, επετέθην καθολικώς στους Μεγάλους Ρώσους Λογοτέχνες ! (Οι Μεγάλες Ρωσίδες Καλλονές ακολούθησαν αρκετά αργότερα...).
Οι απώλειες ήταν σοβαρές, λόγω της απροκάλυπτης λογοκρισίας του στρατηγού παππού μου, αρκούντως εθνικόφρονος, όπου ταχυδακτυλουργικώς εξαφάνισε κάποια από τα βιβλία, καθώς το Σοβιετικό Καθεστώς βαστούσε ακόμα και βεβαίως ποτέ δεν ξέρεις τι γίνεται με τους κομμουνιστάς...
(Ευτυχώς την γλίτωσαν οι Τολστόι, Ντοστογιέφσκι
και ότι είχα προλάβει να διαβάσω...).
Δηλαδή αν πειραματιζόμουν με τίποτα εκρηκτικά,
εμπνεόμενος από τις φυσικοχημείες,
όπου ο παππούς ως κάτοχος πτυχίου Νομικής,
είχε μαύρα μεσάνυχτα,
μάλλον θα την γλίτωναν τα αντίστοιχα βιβλία...
Με επιδέξιους χειρισμούς, υπενθύμισα στον παππού
ότι είναι καλό να ξέρεις πως σκέφτεται ο εχθρός κλπ,
αλλά αυτός ανένδοτος, υποστήριξε πως γνωρίζει από πρώτο χέρι την ύπουλη και διαβρωτική προπαγάνδα
των κομμουνιστοσυμμοριτών στη νεολαία κλπ κλπ.
Αντεπετέθην, με το ακλόνητο επιχείρημα πως έχει περάσει κάπου μισός αιώνας από τότε κλπ κλπ,
αλλά ο παππούς αντέταξε, πως η πλάνη
δύναται να είναι αιώνιος κλπ κλπ...
Καθώς ο παππούς υπήρξε πάντα Μέγας Χορηγός
και κατόπιν επικερδών διαπραγματεύσεων,
προέβην εις τακτικήν υποχώρησην
και αντικατέστησα τους "μπολσεβίκους",
κάποιοι εκ των οποίων ήταν και ψιλοεκνευριστικοί,
εδώ που τα λέμε, με υπερδιπλάσιο... Δυτικό Μπλοκ !!
Πολύ θα ήθελα να ήξερα την γνώμη του για την σύγχρονη παγκόσμια καπιταλιστική κατάντια, ιδιαιτέρως μετά το κόψιμο των παχυλών συνταξιοδοτικών εισοδημάτων του,
αλλά δυστυχώς, μας έχει αφήσει χρόνους προ πολλού, έχοντας ευτυχώς απολαύσει επί μακρόν και πλήρεις τις απολαβές του,
επενδύοντας κυρίως στα εγγόνια του,
καταστρέφοντας έτσι την καλή του φήμη,
για την οικονομική του διορατικότητα...
Όταν χρόνια αργότερα διηγήθηκα το περιστατικό
σε αγαπημένη Ρωσίδα "τέως",
ιδιαιτέρως καλλιεργημένη και ευφυή,
ζητώντας την γνώμη της για κάποιους συγγραφείς,
διατεθειμένος να επανέλθω, με απέτρεψε εκ νέου,
πληροφορώντας με πως δεν έχασα και τίποτα,
στα σίγουρα για κάποιους εξ αυτών,
οπότε τ' άφηκα ναπασταδιάλα κι εγώ...
Μερικά πράματα δεν τραβάνε τελικά...
Παροιμιώδεις είναι οι διάλογοι της εποχής, έκθαμβων κορασίδων μπροστά σε βιβλιοθήκες μου με την
σχεδόν μαθηματική ακρίβεια επανάληψης :
Αυτή: "Καλά, τα έχεις διαβάσει όλα αυτά...??"
(ύφος εξεταστικό και καχύποπτο,
ενώ είναι πασίγνωστο στους μυημένους
ότι μια διαβαστερή δε ρωτάει τέτοιες μλκιες)
Εγώ : "Διάλεξε ένα στην τύχη"
(ύφος cool, καθώς ελάχιστα τα αδιάβαστα
-λες ρε πστη μ' να πιάσει κανά αδιάβαστο- μπα δε...)
Αυτή : "αααα ή ωωω ή ιιι",
(κάποιο φωνήεν, σε μακρόσυρτη εκτέλεση συνήθως, εξαιρουμένου του εεε, που το λένε όταν τις ρωτάς,
ανάλογα με το πόσο βλήμα ή τούβλο ήταν,
αφού είναι προφανές, ακόμα και σε βόιδο,
πως ένα καρασημειωμένο βιβλίο, με τον γραφικό μου χαρακτήρα, μάλλον θα είναι διαβασμένο από εμένα).
Που να ξέρανε πόσα φορτηγά βιβλία είχα ξεφορτωθεί, καθώς διέθετα... εξειδικευμένες συλλεκτικές τάσεις, όπως έλεγα.
Προς διερεύνηση και ουχί αποφυγήν παρεξηγήσεων,
σπεύδω να διευκρινίσω προς πάσα κατεύθυνση
πως τον καιρό εκείνο, οι όμορφες σπανίως ήταν διαβαστερές, οι διαβαστερές σπανίως ήταν όμορφες
και η ιδιαίτερα σπάνια πιθανότητα της όμορφης που ήταν και διαβαστερή, στην ακόμα πιο σπάνια περίπτωση που δεν ήταν καπαρωμένη (και κλειδαμπαρωμένη), μάλλον δεν θα είχε φτάσει στη βιβλιοθήκη μου λόγω... ασυμφωνίας χαρακτήρων.
Και ναι, confiteor, ομολογώ ή εξομολογούμαι,
ως νέος και άμυαλος, προτιμούσα τις ωραίες
κι ας διάβαζαν ότι τις φώτιζε ο μεγαλοδύναμος...
Σπανιότατα τα μωρά - "όλο το πακέτο"- κυρίες και κύριοι...
Δεν είναι ότι εγκατέλειψα τα πιο light αναγνώσματα,
αντιθέτως προσέθεσα κι ένα σωρό άλλα...
Από σχεδόν καθημερινή ανάγνωση πακέτων εφημερίδων, μέχρι τις ασυναρτησίες που η εκάστοτε φίλη μου θεωρούσε κορυφαίες, "για να τις συζητήσουμε"...
Αυτό το διάβασμα με ξεκούραζε, δεν με δυσκόλευε πουθενά, σπανίως μάθαινα πραγματικά κάτι ενδιαφέρον, έπαψα να το θεωρώ ας πούμε σοβαρό,
ειδικά όταν διάβαζα ατεκμηρίωτες σαχλαμάρες,
όπως οι περισσότεροι που διαθέτουν ένα κάποιο επίπεδο νομίζω...
Είχα μάθει πια να ξεχωρίζω από τα περιεχόμενα και μόνο, τι με ενδιαφέρει ως αξιόλογο και τι όχι,
με κριτήρια ουσίας και όχι όγκου ή περιεχομένου.
Καθόλου δεν ισχύουν αφελή επιχειρήματα διαφόρων βλακομέτρων πως, "αφού το γράφει το βιβλίο" ή "για να το έγραψε ο τάδε", αντικρίζουμε μπροστά μας την φωτεινή αλήθεια ή τον ανθόσπαρτο βίο.
Ήδη από το Πολυτεχνείο, διέταζα τον εγκέφαλο μου να διαγράψει ολοκληρωτικώς διάφορα απαράδεκτα συγγράμματα που, κάποιοι καρεκλοκένταυροι καθηγηταραίοι, μας υποχρέωναν να διαβάζουμε, προκειμένου να εξεταστούμε στο μάθημα τους. Προφανώς, υπάρχει καλό και κακό βιβλίο.
Επειδή παρασύρθηκα με τα δικά μου,
διακόπτω εδώ προς το παρόν
και ίσως επανέλθω κάποια άλλη στιγμή.
Δεν θα λείψουν άλλωστε οι ευκαιρίες...
Η ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ
ΦΙΛΟΘΕΗΣ - ΨΥΧΙΚΟΥ
Αργά ή γρήγορα λοιπόν θα ερχόταν και αυτή η ώρα...
Δεν ήταν λίγες η φορές που είχα σκεφτεί να ανοίξω το κεφάλαιο "βιβλίο", στον ευγενή ετούτο χώρο,
αλλά αναλογιζόμενος τις υποχρεώσεις που έχει το θέμα, συνεχώς το ανέβαλα και περιοριζόμουν σε κάποιες βιβλιογραφικές αναφορές, σχετικές με την εκάστοτε ανάρτηση.
Σίγουρα έπαιξε τον ρόλο της και η τάση που έχω
να αφήνω στην άκρη θέματα που με ευχαριστούν βαθέως, ασχολούμενος με άλλα υποδεέστερα,
κάποιες φορές ορμώμενος από διάφορα "πρέπει",
κάποιες άλλες από έλλειψη χρόνου και διάθεσης...
Αν προσθέσουμε και το ότι για τομείς μεγάλου εύρους όπως το βιβλίο, δεν είναι πάντα ο διαδικτυακός τόπος ότι καταλληλότερο, μετέθετα συνεχώς μια τέτοιου τύπου ανάρτηση, παίζοντας με πιο εύπεπτες, ψυχαγωγικές και εικαστικές διαστάσεις...
Τελικά την αφορμή έδωσε η φετινή μου συμμετοχή
στην λέσχη ανάγνωσης της Δημοτικής
Βιβλιοθήκης Φιλοθέης-Ψυχικού,
κάποιες σχετικές με το βιβλίο εκδηλώσεις που παρακολούθησα και το συστηματικό διάβασμα της τελευταίας περιόδου, μετά από καιρό.
στην λέσχη ανάγνωσης της Δημοτικής
Βιβλιοθήκης Φιλοθέης-Ψυχικού,
κάποιες σχετικές με το βιβλίο εκδηλώσεις που παρακολούθησα και το συστηματικό διάβασμα της τελευταίας περιόδου, μετά από καιρό.
Ο χώρος της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Φιλοθέης-Ψυχικού.
Το κτίριο ήταν επί σειρά ετών, από το 1930, η κατοικία του Πάρι Ταβελούδη,
πιο γνωστός με το ψευδώνυμο Κοσμάς Πολίτης (1888-1974).
Ο σχεδιασμός μάλιστα του κτιρίου έγινε από τον ίδιο τον λογοτέχνη !!
Το 1945 πέρασε στα χέρια του Δημοσίου για κάποια περίοδο,
ενώ η λεηλασία ακόμα και της βιβλιοθήκης, μετά τον θάνατο του ιδιοκτήτη,
θεωρείται τεράστια απώλεια από τους μελετητές του έργου του.
πιο γνωστός με το ψευδώνυμο Κοσμάς Πολίτης (1888-1974).
Ο σχεδιασμός μάλιστα του κτιρίου έγινε από τον ίδιο τον λογοτέχνη !!
Το 1945 πέρασε στα χέρια του Δημοσίου για κάποια περίοδο,
ενώ η λεηλασία ακόμα και της βιβλιοθήκης, μετά τον θάνατο του ιδιοκτήτη,
θεωρείται τεράστια απώλεια από τους μελετητές του έργου του.
Προς τιμήν του μακαρίτη "οικοδεσπότη" μας, διάβασα αμέσως το πολύπλευρο "Λεμονοδάσος", στην πρώτη του έκδοση του 1930, με το κατατοπιστικό για τον συγγραφέα επίμετρο, της Αγγέλας Καστρινάκη.
Στη συνέχεια χτύπησα και τα υπόλοιπα έργα του, μυθιστορήματα και νουβέλες,
που διατίθενται στην βιβλιοθήκη.
Διάβασα και κάποιες από τις πολλές μεταφράσεις του, που ως τώρα δεν πρόσεχα...
Προτίθεμαι να μελετήσω το σύνολο του έργου του -δεν υπολείπεται και πολύ ακόμα, αλλά είναι δυσεύρετο- καθώς πρόκειται περί... "ειδικής περίπτωσης".
Με την πρώτη ευκαιρία θα αναφερθώ εκτενέστερα.
Ένα από τα πολλά ζητήματα που αντιμετωπίζουν αρκετοί βιβλιοφάγοι, είναι ότι σπανίως έχουν την δυνατότητα να συζητήσουν εκτενώς, ότι βρήκαν ενδιαφέρον και αξιόλογο
από το διάβασμα ενός ή περισσοτέρων βιβλίων.
από το διάβασμα ενός ή περισσοτέρων βιβλίων.
Συνήθως εξαντλούνται σε επιφανειακές κουβέντες
με κοντινά ή τυχαία πρόσωπα,
με μόνιμο κίνδυνο την αρλούμπας να παραμονεύει
και ψιλοσίγουρη την ταμπέλα του "κουλτούρα"
ή του "φευγάτου"...
με κοντινά ή τυχαία πρόσωπα,
με μόνιμο κίνδυνο την αρλούμπας να παραμονεύει
και ψιλοσίγουρη την ταμπέλα του "κουλτούρα"
ή του "φευγάτου"...
Όποτε έβλεπα κάποια δημοσιευμένη φωτογραφία λογοτεχνών ή μουσικών σε κάποιο φιλολογικό σαλόνι, καφενείο ή βιβλιοπωλείο, ανθρώπων του πνεύματος που μερικές φορές συνδέονταν με δυνατές φιλίες, συγγένεια έργων ή ιστορικές περιόδους με βαρύτητα, είχα μια αίσθηση απώλειας της σύγχρονης εποχής, από τέτοιους ποιοτικούς χώρους
και κυρίως ατμόσφαιρας δημιουργικών ζημώσεων.
και κυρίως ατμόσφαιρας δημιουργικών ζημώσεων.
Λόγω της σχέσης μου με την Αρχιτεκτονική, συνεργασιών με καθηγητές και λοιπά δημιουργικά στοιχεία, είχα την τύχη από νεαρή ηλικία να απολαύσω κάποιες τέτοιες συγκεντρώσεις.
Σε δημόσιους και ιδιωτικούς χώρους, με αφορμή κάποιο συνέδριο, δουλειά ή διασκέδαση,
μεταξύ τύρου και αχλαδιού, μπορούσαν να εξελιχθούν μαραθώνιοι συζητήσεων ή διαφωνιών, επί παντός επιστητού.
Πρωταγωνιστές αναγνωρισμένοι άνθρωποι του πνεύματος ή των τεχνών και ως επί το πλείστον, μίας κάποιας ηλικίας.
Το πέρασμα στην εποχή του υπολογιστή και η πολυετής πνευματική κρίση, όλο και περιόριζε
αυτές τις αξιομνημόνευτες συνευρέσεις...
Πρωταγωνιστές αναγνωρισμένοι άνθρωποι του πνεύματος ή των τεχνών και ως επί το πλείστον, μίας κάποιας ηλικίας.
Το πέρασμα στην εποχή του υπολογιστή και η πολυετής πνευματική κρίση, όλο και περιόριζε
αυτές τις αξιομνημόνευτες συνευρέσεις...
Η ιστορία αυτών των χώρων δεν σταματάει φυσικά το 1930.
Παροιμιώδης είναι η οικία των Κατακουζηνών, αρχικά στην Πινδάρου και μετά στην Αμαλίας, όπου για δεκαετίες ολόκληρες παρέλασε όλη η πνευματική ελίτ
της χώρας κι ουχί μόνον. Σήμερα λειτουργεί μάλιστα ως μουσείο-κατοικία.
Παρακολούθησα, τον Οκτώβριο του 2018, στο Πολιτιστικό Κέντρο Μπενετάτου,
κάποια υποτυπώδη παρουσίαση, από την επιμελήτρια του χώρου.
της χώρας κι ουχί μόνον. Σήμερα λειτουργεί μάλιστα ως μουσείο-κατοικία.
Παρακολούθησα, τον Οκτώβριο του 2018, στο Πολιτιστικό Κέντρο Μπενετάτου,
κάποια υποτυπώδη παρουσίαση, από την επιμελήτρια του χώρου.
Η περιβόητη γενιά του '30.
Από αριστερά, όρθιοι οι Θ. Πετσάλης, Η. Βενέζης, Ο. Ελύτης, Γ. Σεφέρης,
Α. Καραντώνης, Σ. Ξεφλούδας, Γ. Θεοτοκάς και καθισμένοι οι
Α. Τερζάκης, Κ. Θ. Δημαράς, Γ. Κ. Κατσίμπαλης, Κ. Πολίτης, Α. Εμπειρίκος.
Η Μάχη, Μα-χού-λα κινεζιστί, φίλη ακριβή και συναγωνίστρια σε χορευτικές, κολυμβητικές και συγγραφικές δράσεις, από καιρό μου έλεγε για την λέσχη ανάγνωσης του Δήμου Φιλοθέης-Ψυχικού.
Κάτι γιατί νόμιζα ότι αυτού του τύπου συγκεντρώσεις
έχουν περάσει στο ένδοξο παρελθόν,
έχουν περάσει στο ένδοξο παρελθόν,
κάτι η μοναχικότητα που κατά κανόνα συνοδεύει τους εθισμένους μελετητές, όπου αποδεχόμενοι την μοίρα τους θεωρούν σχεδόν δεδομένη την απομόνωση,
δεν είχα πάρει και πολύ σοβαρά την πρόσκληση.
Πήγα διερευνητικά πρώτη φορά τον Οκτώβριο (2016).
Στο κάτω κάτω, λέμε με τη Μάχη, σιγά την υποχρέωση να διαβάσεις ένα βιβλίο λογοτεχνίας μέσα σ ένα μήνα.
Μου μίλησε δε με τα καλύτερα λόγια
για τα μέλη, την βιβλιοθήκη κλπ.
Μου μίλησε δε με τα καλύτερα λόγια
για τα μέλη, την βιβλιοθήκη κλπ.
Δεν είχα ξαναβρεθεί στον χώρο και μ' άρεσε.
Ήσυχο σημείο, φετιχιστικό το περιβάλλον για βιβλιόφιλους.
Ήσυχο σημείο, φετιχιστικό το περιβάλλον για βιβλιόφιλους.
Η ομάδα των συμμετεχόντων περνάει τα 20 άτομα σε κάθε συνάντηση, κάποιες φορές ίσως και τα 30 !
Οι δυνατότητες του χώρου ίσα που επαρκούν.
Πλειοψηφούν και πάλι τα μωρά, σε αναλογία 5 προς 1 περίπου, αν όχι και μεγαλύτερη !
Κάποιες κυρίες γνώριζα από πριν, τις περισσότερες όχι. Κάποιες μου είπαν πως έρχονται και από πιο μακρυά, αλλά νομίζω πως αξίζει τον κόπο τους.
Ευγενείς, καλλιεργημένες και συμπαθείς οι περισσότερες που μίλησα. Νωρίς ακόμα για κριτική.
Δεν είμαστε και πλασμένοι όλοι για όλους άλλωστε.
Συντονίστρια της ομάδας και υπεύθυνη για τα οργανωτικά, είναι επί πολλά χρόνια η Αλεξάνδρα Παπάζογλου,
ενώ για την επικοινωνία-ενημέρωση, τα βιβλία κλπ
είναι η Φωτεινή Βασιλάκη
που ουσιαστικά είναι "ο άνθρωπός μας" !!
Όσες φορές χρειάστηκε να με εξυπηρετήσει κάποια άλλη κυρία, πάντα ήταν όλα όπως πρέπει.
Η βιβλιοθήκη είναι δανειστική, γεγονός ιδιαιτέρως ευχάριστο, διότι από την μία, όταν συζητείται ένα βιβλίο που ουδέποτε θα αγόραζε κανείς, δεν το πληρώνει, ενώ από την άλλη,
μπορείς να δανειστείς πολλά ενδιαφέροντα
και κοστοβόρα βιβλία χωρίς το παραμικρό τίμημα.
Περιττό να πω πως τα άνω των 40 βιβλίων
που κατάφερα να διάβασω τον πρώτο χρόνο,
πολλά εκ των οποίων καινούργιες εκδόσεις,
θα αθροίζουν σίγουρα ένα αξιοπρεπές τετραψήφιο
νουμεράκι ευρωπουλακίων.
Θα αναφερθώ σε κάποια από αυτά που ξεχώρισα,
εκτός τις αναφορών των βιβλίων που συζητούνται
στην λέσχη ανάγνωσης.
Μειονέκτημα μέγα ότι έχεις την αυτονόητη υποχρέωση, να προσέχεις τα βιβλία που δεν είναι δικά σου και φυσικά να μην τα σημειώνεις, προϊστορικό μου βίτσιο όπως έλεγα πιο πάνω...
Αναγκαστική λύση οι εκτεταμένες σημειώσεις
που βεβαίως βοηθάνε και σε άλλα πράγματα...
Οι δυνατότητες του χώρου ίσα που επαρκούν.
Πλειοψηφούν και πάλι τα μωρά, σε αναλογία 5 προς 1 περίπου, αν όχι και μεγαλύτερη !
Κάποιες κυρίες γνώριζα από πριν, τις περισσότερες όχι. Κάποιες μου είπαν πως έρχονται και από πιο μακρυά, αλλά νομίζω πως αξίζει τον κόπο τους.
Ευγενείς, καλλιεργημένες και συμπαθείς οι περισσότερες που μίλησα. Νωρίς ακόμα για κριτική.
Δεν είμαστε και πλασμένοι όλοι για όλους άλλωστε.
Συντονίστρια της ομάδας και υπεύθυνη για τα οργανωτικά, είναι επί πολλά χρόνια η Αλεξάνδρα Παπάζογλου,
ενώ για την επικοινωνία-ενημέρωση, τα βιβλία κλπ
είναι η Φωτεινή Βασιλάκη
που ουσιαστικά είναι "ο άνθρωπός μας" !!
Όσες φορές χρειάστηκε να με εξυπηρετήσει κάποια άλλη κυρία, πάντα ήταν όλα όπως πρέπει.
Η βιβλιοθήκη είναι δανειστική, γεγονός ιδιαιτέρως ευχάριστο, διότι από την μία, όταν συζητείται ένα βιβλίο που ουδέποτε θα αγόραζε κανείς, δεν το πληρώνει, ενώ από την άλλη,
μπορείς να δανειστείς πολλά ενδιαφέροντα
και κοστοβόρα βιβλία χωρίς το παραμικρό τίμημα.
Περιττό να πω πως τα άνω των 40 βιβλίων
που κατάφερα να διάβασω τον πρώτο χρόνο,
πολλά εκ των οποίων καινούργιες εκδόσεις,
θα αθροίζουν σίγουρα ένα αξιοπρεπές τετραψήφιο
νουμεράκι ευρωπουλακίων.
Θα αναφερθώ σε κάποια από αυτά που ξεχώρισα,
εκτός τις αναφορών των βιβλίων που συζητούνται
στην λέσχη ανάγνωσης.
Μειονέκτημα μέγα ότι έχεις την αυτονόητη υποχρέωση, να προσέχεις τα βιβλία που δεν είναι δικά σου και φυσικά να μην τα σημειώνεις, προϊστορικό μου βίτσιο όπως έλεγα πιο πάνω...
Αναγκαστική λύση οι εκτεταμένες σημειώσεις
που βεβαίως βοηθάνε και σε άλλα πράγματα...
Το κτίριο της σημερινής βιβλιοθήκης ανακαινίστηκε επί δημαρχίας Δ. Μαναού
και αρχικά λειτούργησε ως Δημαρχείο Ψυχικού.
Την περίοδο αυτή υπεύθυνη για την βιβλιοθήκη είναι η Έλση Δημουλά,
Δημοτική Σύμβουλος, σπουδαία κυρία και φίλη.
Την περίοδο αυτή υπεύθυνη για την βιβλιοθήκη είναι η Έλση Δημουλά,
Δημοτική Σύμβουλος, σπουδαία κυρία και φίλη.
ΒΙΒΛΙΑ ΣΤΗ ΛΕΣΧΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ (2016-2017)
& ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΜΕ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ
& ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΜΕ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ
Διατηρώ θερμώς την ιδιότητα του ερασιτέχνη,
στην σχέση μου με το βιβλίο.
Οτιδήποτε αναφέρω, χωρίς παραπομπή στην πατρότητα, προφανώς αποτελεί την γνώμη μου και μόνον.
Αναλυτικές κριτικές των περισσοτέρων βιβλίων άλλωστε, κυκλοφορούν εκτενώς στο διαδίκτυο και όχι μόνον.
στην σχέση μου με το βιβλίο.
Οτιδήποτε αναφέρω, χωρίς παραπομπή στην πατρότητα, προφανώς αποτελεί την γνώμη μου και μόνον.
Αναλυτικές κριτικές των περισσοτέρων βιβλίων άλλωστε, κυκλοφορούν εκτενώς στο διαδίκτυο και όχι μόνον.
Το βιβλίο που συζητήθηκε τον Οκτώβριο, που πήγα για πρώτη φορά, έχει τίτλο "Το φαράγγι"
και συγγραφέας είναι η Ιωάννα Καρυστιάνη.
Οι κριτικές των παρευρισκομένων ήταν διάφορες,
αλλά απ' ότι κατάλαβα αρκετούς τους κούρασε.
και συγγραφέας είναι η Ιωάννα Καρυστιάνη.
Οι κριτικές των παρευρισκομένων ήταν διάφορες,
αλλά απ' ότι κατάλαβα αρκετούς τους κούρασε.
Δεν αισθάνθηκα την παραμικρή τύψη που δεν το διάβασα. Ακολουθούσαν τρία ακόμα βιβλία Ελλήνων συγγραφέων στο πρόγραμμα και δεν φημίζομαι για την λατρεία μου στην σύγχρονη Ελληνική λογοτεχνία...
Διάβασα όμως το "Καναδάς" του Richard Ford
που είχε συζητηθεί τον Σεπτέμβριο.
Ο συγγραφέας μάλιστα ήρθε και στην Ελλάδα.
Μίλησε στο Μέγαρο Μουσικής, αλλά δεν κατάφερα να πάω.
Ο συγγραφέας μάλιστα ήρθε και στην Ελλάδα.
Μίλησε στο Μέγαρο Μουσικής, αλλά δεν κατάφερα να πάω.
Η αλήθεια είναι πως δεν σκίστηκα κιόλας
γιατί απόλαυσα πολύ καλύτερα βιβλία στη συνέχεια.
γιατί απόλαυσα πολύ καλύτερα βιβλία στη συνέχεια.
Τον Νοέμβριο σειρά είχε το "Νόμος περί τέκνων",
του Άγγλου συγγραφέα Ian McEwan.
To βρήκα φοβερά διεκπεραιωτικό και στοχευμένο στη μέση ηλικιωμένη και αρκούντως συμβιβασμένη αστή,
που πρώτα διαβάζει τις μαλακίες του και μετά
πάει καπάκι να τις δει και στον κινηματογράφο...
Νόμος εναντίον Πίστης 1-0 !!
Περιγραφές ενός Jack αιώνιου συζύγου-όνειρο
της κάθε "ώριμης Αντουανέτας",
που είναι καθηγητής -είναι αθλητικός -όλες τον γουστάρουνε -αλλά ποτέ δεν πηδάει... Γιατί ?
Γιατί αγαπάει παντοτινά την Φιόνα - Αντουανέτα,
την ηρωίδα ρε κορόιδααα...
Άτεκνη ενώ θέλει παιδιά, roccoco ενώ θέλει rock + coco, τήβεννος και πιανάκι ενώ θέλει στοργή και προδέρμ...
Κατά τ' άλλα ο Jack γράφει επιστημονικά βιβλία,
μαυρίζει στο tennis ζαχαρώνοντας τις νεαρές και αναμένει εναγωνίως πότε θα του κάτσει η λεγάμενη,
έτσι για ν' αρέσει στις σιτεμένες αναγνώστριες του συγγραφέα...
Ένα στημένο τέλος μετά μουσικής,
καραμπινάτη και αισχρή αντιγραφή πολυφορεμένου λογοτεχνικού και κινηματογραφικού φινάλε, όπου μετά το τέλος του "Godfather III" του F.F. Coppola,
είναι απορίας άξιον γιατί το αποπειράται κανείς...
Η αποθεωμένη στα παλαμάκια δικαστίνα πάει σπίτι της να κλάψει, διότι δεν χάλασε την ζαχαρένια της φοβούμενη μη διαταράξει τον διαταραγμένο μπιχλιμπιδάτο κόσμο της,
ενώ έκανε σχεδόν ότι μπορούσε για να στείλει αδιάβαστο έναν άρρωστο έφηβο...
Δεν ήμουν, ευτυχώς, ο μόνος που είχα αρνητική κριτική κι αυτό το βρήκα αισιόδοξο,
γιατί ο γλείφτης ο ΜcEwan δεν είναι και δύσκολο
να σε πιάσει στον ύπνο...
Όχι όλους πάντως και μετά βεβαιότητος όχι εμένα...
Για καλή μου τύχη,
τα αντανακλαστικά μου δουλεύουν ακόμα επαρκώς...
Φαντάζομαι τις αμέτρητες ώρες που θα συζητούσε για το Βρετανικό νομικό σύστημα,
με παπάρες φίλους του Άγγλους δικαστές,
κερνώντας τους πούρα και ουίσκια στις γελοίες λέσχες τους, ενώ σκεφτόταν τα λιρόνια που θα τσεπώσει
από τις παρφουμαρισμένες γριές που θα παραμυθιάσει...
Κανονικός έμπορας με τζούφιο, χιλιοειπωμένο εμπόρευμα και μηδενικό στοχασμό...
Ούτε στη λογοτεχνία δεν μπορείς να ξεφύγεις από την σκληρή πραγματικότητα του βολεμένου μπουρζουά...
Βεβαίως, θα πει ευλόγως κανείς, χωρίς τέτοια βιβλία,
παραδείγματα προς αποφυγήν, για συγγραφείς και αναγνώστες,
συνταγές για το τι ΔΕΝ πρέπει να κάνει κανείς,
πως θα ξεχώριζαν τα καλά...?
του Άγγλου συγγραφέα Ian McEwan.
To βρήκα φοβερά διεκπεραιωτικό και στοχευμένο στη μέση ηλικιωμένη και αρκούντως συμβιβασμένη αστή,
που πρώτα διαβάζει τις μαλακίες του και μετά
πάει καπάκι να τις δει και στον κινηματογράφο...
Νόμος εναντίον Πίστης 1-0 !!
Περιγραφές ενός Jack αιώνιου συζύγου-όνειρο
της κάθε "ώριμης Αντουανέτας",
που είναι καθηγητής -είναι αθλητικός -όλες τον γουστάρουνε -αλλά ποτέ δεν πηδάει... Γιατί ?
Γιατί αγαπάει παντοτινά την Φιόνα - Αντουανέτα,
την ηρωίδα ρε κορόιδααα...
Άτεκνη ενώ θέλει παιδιά, roccoco ενώ θέλει rock + coco, τήβεννος και πιανάκι ενώ θέλει στοργή και προδέρμ...
Κατά τ' άλλα ο Jack γράφει επιστημονικά βιβλία,
μαυρίζει στο tennis ζαχαρώνοντας τις νεαρές και αναμένει εναγωνίως πότε θα του κάτσει η λεγάμενη,
έτσι για ν' αρέσει στις σιτεμένες αναγνώστριες του συγγραφέα...
Ένα στημένο τέλος μετά μουσικής,
καραμπινάτη και αισχρή αντιγραφή πολυφορεμένου λογοτεχνικού και κινηματογραφικού φινάλε, όπου μετά το τέλος του "Godfather III" του F.F. Coppola,
είναι απορίας άξιον γιατί το αποπειράται κανείς...
Η αποθεωμένη στα παλαμάκια δικαστίνα πάει σπίτι της να κλάψει, διότι δεν χάλασε την ζαχαρένια της φοβούμενη μη διαταράξει τον διαταραγμένο μπιχλιμπιδάτο κόσμο της,
ενώ έκανε σχεδόν ότι μπορούσε για να στείλει αδιάβαστο έναν άρρωστο έφηβο...
Δεν ήμουν, ευτυχώς, ο μόνος που είχα αρνητική κριτική κι αυτό το βρήκα αισιόδοξο,
γιατί ο γλείφτης ο ΜcEwan δεν είναι και δύσκολο
να σε πιάσει στον ύπνο...
Όχι όλους πάντως και μετά βεβαιότητος όχι εμένα...
Για καλή μου τύχη,
τα αντανακλαστικά μου δουλεύουν ακόμα επαρκώς...
Φαντάζομαι τις αμέτρητες ώρες που θα συζητούσε για το Βρετανικό νομικό σύστημα,
με παπάρες φίλους του Άγγλους δικαστές,
κερνώντας τους πούρα και ουίσκια στις γελοίες λέσχες τους, ενώ σκεφτόταν τα λιρόνια που θα τσεπώσει
από τις παρφουμαρισμένες γριές που θα παραμυθιάσει...
Κανονικός έμπορας με τζούφιο, χιλιοειπωμένο εμπόρευμα και μηδενικό στοχασμό...
Ούτε στη λογοτεχνία δεν μπορείς να ξεφύγεις από την σκληρή πραγματικότητα του βολεμένου μπουρζουά...
Βεβαίως, θα πει ευλόγως κανείς, χωρίς τέτοια βιβλία,
παραδείγματα προς αποφυγήν, για συγγραφείς και αναγνώστες,
συνταγές για το τι ΔΕΝ πρέπει να κάνει κανείς,
πως θα ξεχώριζαν τα καλά...?
Τον Δεκέμβριο είχαμε το πρώτο μέρος από την
"Τετραλογία της Napoli" με τίτλο :
"Η υπέροχη φίλη μου" της Elena Ferrante, ψευδώνυμο κορυφαίας Ιταλίδας συγγραφέως.
Η τύπισσα έχει φανατικό κοινό παγκοσμίως και σε αντίθεση με κάτι καβαλημένους σαν τον προηγούμενο, έχει δηλώσει σε μια από τις ελάχιστες γραπτές της συνεντεύξεις :
"Τα βιβλία δεν έχουν ανάγκη από τους συγγραφείς τους.
Αν έχουν κάτι να πουν αργά ή γρήγορα θα βρουν αναγνώστες.
Αν δεν έχουν δεν θα βρουν.
Αγαπώ πολύ αυτούς τους μυστηριώδεις τόμους
τόσο τους αρχαίους όσο και τους σύγχρονους,
που δεν είναι γνωστός ο συγγραφέας τους,
αλλά είχαν και συνεχίζουν να έχουν
μια έντονη δική τους γραφή."
Mου έκανε εντύπωση και το επισήμανα μιλώντας τελευταίος, το ότι στη λέσχη μας συζητήθηκε από τους συμμετέχοντες ως αυτόνομο βιβλίο, ενώ ήταν μόλις ο πρόλογος ενός μυθιστορήματος άνω των 2000 σελίδων, που διατρέχει όλη την πολιτική, κοινωνική και οικονομική μεταπολεμική ιστορία της Ιταλίας μέχρι τις μέρες μας, μέσα από την φιλία δύο κοριτσιών.
Από το πρώτο μέρος είναι εμφανής η λογοτεχνική ικανότητα, η γυναικεία προσέγγιση, οι εύστοχες περιγραφές των συναισθηματικών-ψυχολογικών περιόδων των παιδικών ηλικιών των κοριτσιών, άψογες περιγραφές της Νότιας Ιταλίας και των παραμέτρων που επηρέασαν την πορεία των τελευταίων δεκαετιών στη χώρα.
Διάβασα και τα τρία επόμενα μέρη
και είναι το ίδιο καλογραμμένα και ευκολοδιάβαστα.
Το δεύτερο μέρος έχει ως μεταφρασμένο Ελληνικό τίτλο :
"Το νέο όνομα", το τρίτο μέρος :
"Αυτοί που φεύγουν και αυτοί που μένουν"
και το τέταρτο και τελευταίο μέρος :
"H ιστορία της χαμένης κόρης".
Γνωρίζω μόλις 3 κυρίες που έδειξαν ενδιαφέρον
για την συνέχεια του πρώτου μέρους.
Προσωπικά δεν θυμάμαι να έχω διαβάσει ποτέ τόσο μεγάλο μυθιστόρημα παρά το ότι ως βιβλιοφάγος αρεσκόμουν στα μεγάλα αναγνώσματα, ειδικά όταν τρέχουν σφαίρα όπως αυτό.
Μου άνοιξε μάλιστα την όρεξη να διαβάσω επιτέλους και το "Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο" του Proust...
Γράφοντας αυτές τις γραμμές διάβασα πως διάφοροι αδιάκριτοι δημοσιογραφίσκοι έχουν φαγωθεί να βρούνε ποια είναι η Ferrante, ενώ οσονούπω θα κυκλοφορήσει ντοκιμαντέρ με τίτλο :
"Το φαινόμενο Φερράντε" !!
Σαν αποτίμηση αναφέρω πως η τετραλογία αυτή διαβάζεται σαν ΑΡΛΕΚΙΝ, χωρίς να είναι ΑΡΛΕΚΙΝ. Προφανώς αυτό θα είναι και μια συνιστώσα της επιτυχίας της.
Πάντως, όπως διάβασα σε κάποιο αρθράκι,
θεωρείται πως υπήρξε κάτι αντίστοιχο στο παρελθόν,
από την Νορβηγίδα νομπελίστρια του 1928,
την Sigrid Undstet (1882-1949),
για την οποία υπάρχει σχετική αναφορά σε
μεταγενέστερη ανάρτηση για τις γυναικείες απονομές
των Nobel Λογοτεχνίας.
Η Undstet έχει γράψει μια νεωτεριστική τριλογία,
για τη ζωή στην Σκανδιναβία τον Μεσαίωνα
με τίτλο "Kristin Lavransdatter", τριών τόμων,
που εκδόθηκε από το 1920 ως το 1922
και περιγράφει την ζωή της ομώνυμης ηρωίδας,
από τα επτά της ως τον θάνατό της,
αποκαλύπτοντας έναν ολόκληρο μεσαιωνικό κόσμο,
γεμάτο πεισματάρες ηρωίδες, σε μια καταπιεστική κοινωνία.
Δυστυχώς δεν υπάρχει μεταφρασμένο στα ελληνικά,
αλλά έχει γίνει ταινία, το 1995, από την Liv Ullman.
Το 2016 έκλεισε με ένα "παρτάκι" στη βιβλιοθήκη.
Το 2017 μπήκε με την παραδοσιακή κοπή πίτας,
μετά την συζήτηση.
Το 2016 ανακηρύχθηκε ως "έτος Αριστοτέλη"
και με αυτή την αφορμή βρέθηκα σε δύο σχετικές εκδηλώσεις με λίγο καιρό διαφορά.
Η πρώτη έλαβε χώρα στο Νέο Ψυχικό στην αίθουσα του Μ.Ε.Ο. στις 15/12/2016, με ομιλητή τον καθηγητή της Φιλοσοφικής Νικόλαο Πολίτη
και είχε θέμα :
"Η πραγματικότητα και τα κριτήρια για τη γνώση της, κατά τον Αριστοτέλη"
Δεν μπορώ να πω πως συγκινήθηκα ιδιαιτέρως από την διάλεξη, αλλά η συζήτηση που ακολούθησε είχε λίγο μεγαλύτερο ενδιαφέρον, παρά το ότι την παρακολούθησε μικρό ακροατήριο, μάλλον κοινωνικώς υποχρεωμένο...
Πρωταγωνιστής ο Δημήτρης Μαναός, τέως δήμαρχος Ψυχικού, που χωρίς να τον γνωρίζω με εντυπωσίασε με τις στοχευμένες, περί φυσικής, τοποθετήσεις του.
Με το πέρας της εκδήλωσης και κατά τον επιβεβλημένο κρασομεζέ, έμαθα από τον συμπαθή τ. δήμαρχο πως δεν είναι φυσικός, αλλά πολιτικός μηχανικός που ενδιαφέρεται για τα σχετικά θέματα.
Μου συνέστησε το εκπληκτικό βιβλίο του Christoph Galfard, μαθητή του Stephen Hawking
"To Σύμπαν στα χέρια σας"
που διάβασα στη συνέχεια με μεγάλη προσοχή και το θεωρώ σπουδαίο. Δεν θυμάμαι να αφιέρωσα ποτέ τόσο χρόνο σε κάποιο ανάγνωσμα.
Στην ενδιαφέρουσα συζήτηση αυτή πληροφορήθηκα επίσης, πως η ανακαίνιση και επανάχρηση της παλαιάς και αφημένης στην τύχη της κατοικίας του Κ. Πολίτη,
(μετά τον θάνατο του συλήθηκε και αποψιλώθηκε),
όπου σήμερα στεγάζει την βιβλιοθήκη-λέσχη ανάγνωσης, έγινε από τον ίδιο τον Δ. Μαναό, επί Δημαρχίας του.
Εύγε και συγχαρητήρια !
Η δεύτερη εκδήλωση έγινε στις 14/3/2017,
στο παλιό BLUE BELL στην Α' πλατεία Ψυχικού,
με κύριο ομιλητή τον καθηγητή και τ. Πρύτανη του Πανεπιστημίου Πειραιώς Ιωάννη Χολέβα,
που παρουσίασε το βιβλίο του :
"Αριστοτέλης, μέγιστος των φιλοσόφων".
Αυτή τη φορά τα πράγματα ήταν πιο οργανωμένα,
στο πάνελ συμμετείχαν :
η νομικός κ. Αφροδίτη Μπλέτα,
ο αγγειοχειρουργός ιατρός κ. Χρίστος Παπασιδέρης
και ο πολιτικός μηχανικός κ. Νίκος Ζερβός.
Στην αίθουσα δεν έπεφτε καρφίτσα.
Και πάλι δεν παρατήρησα ιδιαίτερη εμβάθυνση από τους ομιλητές, που περιορίστηκαν σε κάποιες επισκοπικές αναφορές στο πολύπλευρο έργο και πιασάρικα τσιτάτα του Αρίστου...
Και ζήσανε αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα,
με μεζέδες και κρασά.
Δεν είναι αυτή η ώρα και ο τόπος για εκτενείς τοποθετήσεις, οπότε και επιφυλάσσομαι δια τα περαιτέρω...
2017
Το 2017 η λέσχη ανάγνωσης ξεκίνησε με ένα συνταρακτικό, κατά τη γνώμη μου, βιβλίο. Για τον Ιανουάριο είχαμε το "Γκιάκ" του Δημοσθένη Παπαμάρκου.
Μη αναμενόμενο το χαρακτήρισα.
Ο νεαρός αυτός συγγραφέας, γεννημένος το 1983, με αναγκάζει να ξανασκεφτώ την θέση μου
για την σύγχρονη εγχώρια λογοτεχνία.
Είπα στην συζήτηση, πως από το πρώτο διήγημα θυμήθηκα αυτό που είχε πει ο Σκαμπαρδώνης σε μια τηλεοπτική συνέντευξη του :
"Ένα καλό διήγημα είναι σαν την κοντόκαννη καραμπίνα που σε πυροβολάει εξ επαφής."
Το ουσιώδες όμως είναι πως ενώ οι εξ επαφής καραμπινιές πέφτουν η μια μετά την άλλη
όλο μαζί το μικρό αυτό βιβλιαράκι είναι μια κανονιά !
Κάθε διήγημα είναι ένα κομμάτι ενός παζλ
με προσωπικές διηγήσεις των πρωταγωνιστών
στον ίδιο τον αναγνώστη, που κάθε φορά μετατρέπεται στο πρόσωπο που απευθύνεται ο ήρωας.
Η λέξη γκιάκ σημαίνει αίμα, δεσμοί αίματος, κανόνες ή νόμος αίματος...
Γράφοντας αυτές τις γραμμές, διάβασα δύο συνεντεύξεις του συγγραφέα και απάντησε στο πρώτο από τα ζητήματα που αμέσως ξεχωρίζουν,
τον επιδέξιο χειρισμό της ιδιαίτερης γλώσσας
του βιβλίου.
Aνέφερε πως γνωρίζει από παιδί τον τρόπο αυτόν της ομιλίας, ντοπιολαλία την αποκάλεσε, αλλά δεν του αρέσει ο όρος,
άρα δεν είχε κανένα πρόβλημα στο να την
αναπαράγει, όπως αριστοτεχνικά κάνει στην αφήγηση,
σαν να πρόκειται για προφορικό και όχι γραπτό λόγο.
Ο τρόπος γραφής πραγματικά εντυπωσιάζει.
Άμεσος, καθημερινός, εξομολογητικός, καθαρός, αληθινός...
Προέκταση αυτής της ας πούμε τοπικής διαλέκτου της Μαλεσσίνας Λοκρίδας που χρησιμοποίησε ο Παπαμάρκος στο βιβλίο, είναι το συνολικό ζήτημα της αρβανιτιάς που θίγει, το οποίο η νεοελληνική πραγματικότητα κάνει συστηματικά "γαργάρα".
Θυμάμαι τα μούτρα του ακροατηρίου, όταν η συμπαθής και επίσης Ιστορικός Μαρία Ευθυμίου, παρέθετε μια σειρά αποδεδειγμένων ιστορικών στοιχείων και προσωπικών εμπειριών...
Μαζί με καμιά εκατοστή επίθετα που διάβασε,
τα οποία είναι αρβανίτικα, Αλβανικά δηλαδή, αλλά όλοι τα θεωρούν Ελληνικότατα, ξεκαθάρισε κατά τι την δαφνοστεφανωμένη αλλά ομιχλώδη εικόνα,
που έχει για τον εαυτό του και τους φίλους του
ο μέσος ιθαγενής, ως απόγονος του... Περικλή.
Το επόμενο και επίσης σοβαρό ζήτημα που θέτει ο συγγραφέας και μάλιστα με απίστευτη αμεσότητα, είναι πως στον πόλεμο
ο κάθε στρατιώτης,
είτε είναι Έλληνας, είτε Μογγόλος,
δύναται να πράξει πολλά και διάφορα ακατονόμαστα.
Όλες οι αφηγήσεις-εξομολογήσεις είναι αντρικές, ζόρικες, απευθύνονται σε άντρα και στην μοναδική εξαίρεση της ομοφυλοφιλικής αφήγησης σε γυναίκα,
αυτή είναι πουτάνα, δηλαδή μπορεί να την ακούσει.
Θηριώδες επίτευγμα του νεαρού αυτού συγγραφέα,
είναι ότι το βιβλίο δεν έχει καθόλου φιοριτούρες
και σε καμία περίπτωση δεν χαϊδεύει
τα ώτα του αναγνώστη.
Σε μόλις 128 σελίδες, θίγει μία σειρά ζητημάτων
που αφορούν τον στρατιώτη κάθε πολέμου,
εδώ το φόντο είναι ο Μικρασιατικός πόλεμος,
ανοιχτή πληγή ως σήμερα...
Ακόμα έχω στο μυαλό μου τις διαλέξεις του (επίσης) Ιστορικού Γιάννη Αντωνόπουλου, για τις αναρίθμητα ατοπήματα της Ελληνικής πλευράς, πολιτικά, στρατιωτικά κλπ κλπ,
που οδήγησαν στην μακράς διαρκείας εμφύλια φαγωμάρα,
η οποία ονομάστηκε μάλλον για λόγους κομψότητας,
Εθνικός Διχασμός...
Ο Δημοσθένης Παπαμάρκος είναι Διδάκτορας της Οξφόρδης,
στην Αρχαία Ελληνική Ιστορία
Η Έλση Δηλουλά είπε ότι έχει γνωρίσει τον Δημοσθένη
και θα τον καλέσει να τον γνωρίσουμε κι εμείς,
οπότε και πιθανώς θα επανέλθω στο θέμα.
Εύχομαι από καρδιάς, το ήδη πολυβραβευμένο βιβλίο
να γίνει σκαλοπάτι και για άλλα σπουδαία.
Το "Γκιάκ" έχει παιχτεί σε θεατρικές παραστάσεις,
μία εκ των οποίων παρακολούθησε τον Νοέμβριο του 2016 η ομάδα της λέσχης, αλλά δυστυχώς δεν είδα...
Τον Φεβρουάριο συζητήθηκε το πολυβραβευμένο μυθιστόρημα "Έτσι ισχυρίζεται ο Περέιρα",
του Antonio Tabucchi.
Στάθηκε αδύνατον να μην μπω στον ρόλο του συμπαθούς ήρωα του συγγραφέα,
που σε αντίθεση με την κυρά Φιόνα του ΜcEwan,
στέκεται "στο ύψος των περιστάσεων",
όπως είπα στη συζήτηση.
Το 2002, ήταν μεταξύ των 100 συγγραφέων που επέλεξαν από 10 βιβλία
ώστε να δημιουργηθεί η λίστα με τα 100 καλύτερα βιβλία όλων των εποχών.
Ο Tabucchi μας μεταφέρει στην Σαλαζαρική Πορτογαλία, όπου παράλληλα με τον Ισπανικό εμφύλιο, κυοφορείται ο Β' Παγκόσμιος πόλεμος.
Ο ευτραφής, μεσόκοπος, καρδιοπαθής και δυστυχής Περέιρα, χωρίς να έχει καν τους σοβαρούς, άμεσους προσωπικούς λόγους που είχε η ισχυρή δικαστίνα,
ώστε να διακινδυνεύσει το παραμικρό,
αντί να καθίσει ήσυχος στα πλαδαρά οπίσθια του
και να βρει σύμφωνους όλους τους ομοειδείς,
κάνει την ατομική του επανάσταση
απέναντι σε ένα ανελεύθερο καθεστώς,
μέσα από μια επίπονη αυτοκριτική διαδικασία,
με την ανάδειξη ενός νέου "ηγεμονικού εγώ".
Ψυχολογία και Ηθική, Τύχη και Ιστορία,
Ανθρώπινα Όρια και Στάση Ζωής,
ζωντανή Λογοτεχνία με Λ κεφαλαίο...
δήλωσε πως ο Περέιρα ήταν ο καλύτερος ρόλος της ζωής του !
Ανάμεσα στα πολλά και άκρως ενδιαφέροντα ζητήματα που πραγματεύεται το βιβλίο,
ξεχώρισα την έννοια του "ατομιστή αναρχικού",
η οποία είναι εμφανής επιρροή από τον μοναδικό Πορτογάλο στοχαστή και λογοτέχνη Fernando Pessoa.
υπήρξε και μέγας πότης, όπως σχεδόν όλοι οι "άνθρωποι μας" !!
Ανατρέχοντας τις διαδικτυακές πληροφορίες, για καλή μου τύχη έπεσα πάνω σε μια ηλεκτρονική μετάφραση του άπαιχτου "El Banquero Anarquista",
το οποίο φυσικά διάβασα ασκαρδαμιχτί επιτοπίως,
αφιερώνοντας νοερώς την παρθενική μου ανάγνωση ηλεκτρονικού βιβλίου, ως φόρο τιμής σε έναν πραγματικά μεγάλο.
Στις 16/2/2017 στο παλαιό Δημαρχείο Φιλοθέης έγινε η παρουσίαση του βιβλίου της Λίλας Θεοδωρίδου-Σωτηρίου με θέμα : "Νικόλαος Ζουμπουλίδης
Ένας σημαντικός αρχιτέκτονας -
Ένας πολύπλευρος άνθρωπος".
Παρούσα η συγγραφέας σε πάνελ που συμμετείχε
η καθηγήτρια Αρχιτεκτονικής Μάρω Καρδαμίτση-Αδάμη και η αρχιτέκτων εσωτερικών χώρων Ελένη Ισιγόνη-Δάρα.
Η δράση αυτή δεν είχε σχέση με τη λέσχη ανάγνωσης, αλλά την αναφέρω λόγω... συγγενείας.
Παρά το ότι δεν θα έλεγα εξειδικευμένο το κοινό που προσήλθε στην εκδήλωση, ήταν θερμό λόγω της σχέσης του ταλαντούχου Ζουμπουλίδη με το προάστιο, την συμμετοχή του μέσω της θέσης του στην Εθνική Τράπεζα και φυσικά της υπέροχης κατοικίας του, που μάλιστα βρίσκεται πολύ κοντά στην δική μου !
Το βιβλίο του Μαρτίου ήταν Anthony Doerr,
το "Όλο το φως που δεν μπορούμε να δούμε".
Χαρακτηρίζεται ως Ιστορικό δράμα, αλλά είναι ένα βιβλίο πολυδιάστατο, με ιδιαίτερα χαρακτηριστικές ανθρώπινες αλλά και επιστημονικές διαστάσεις.
Παρά το αξιόλογο μέγεθος του κυλάει σα νερό και θεωρώ ότι το pulitzer που κέρδισε δεν ήταν άδικο.
Νομίζω επίσης πως θα αδικήσω την ιστορία του
αν αναφερθώ σε επιμέρους ζητήματα της πλοκής,
αξίζει πραγματικά το διάβασμα του.
Τον Απρίλιο είχαμε την "Πρωινή Γαλήνη"
του Ηλία Μαγκλίνη.
Εντοπίσαμε τρωτά σημεία, αλλά και τις καλές του πλευρές. Μου έμεινε η εντύπωση πως η συζήτηση ήταν καλύτερη από το βιβλίο...
Στο "θάψιμο" υπάρχουν περισσότερες ταυτίσεις
απ' ότι στις εξυμνήσεις...
Το διάβασα ας πούμε ευχάριστα, αλλά σε αρκετές περιπτώσεις δεν με κάλυψε
ως μυθιστορηματική πλοκή.
Θετικό στοιχείο θεωρώ το ότι θίγει το θέμα του πολέμου της Κορέας, που σε γενικές γραμμές παραμένει άγνωστο, για να μην πω ταμπού...
Τι δουλειά είχαμε εμείς στην Κορέα σύντροφοι ??
Και γιατί βαστάει ακόμα αυτή η κολόνια ??
Στις 22/5/2017 ο Γιάννης Μπαδογιαννάκις, ευγενές μέλος της λέσχης ανάγνωσης, μας κάλεσε στο κατάμεστο από φίλους, γνωστούς και αγνώστους, Πολιτιστικό Κέντρο Μπενετάτου στο Ψυχικό, για μια διάλεξη με θέμα :
"Ανθρωπος και Χρόνος :
σχέση φιλίας ή αντιπαλότητας ?"
Σε ένα διάλογο ερωταπαντήσεων του ομιλητή με την συμπαθέστατη πανεπιστημιακό Σταυρούλα Τσούπρου, τέθηκαν επί τάπητος διάφορες πλευρές της ανθρώπινης αντίληψης σε σχέση με το χρόνο, ζητήματα με τα οποία ο κ. Μπαδογιαννάκις απασχολείται επί πολλά έτη και συγγραφικά.
Το ακροατήριο έμεινε ικανοποιημένο
και συζητήσεις άναψαν μετά την συν-ομιλία.
Στις 24/5/2017 συζητήσαμε το ενδιαφέρον βιβλίο
του Τεύκρου Μιχαηλίδη,
"Σφαιρικά κάτοπτρα, επίπεδοι φόνοι".
Θεωρείται ότι ανήκει στην λεγόμενη Μαθηματική Λογοτεχνία, αλλά προσωπικά βρήκα πολύ πιο διεγερτικές τις ιστορικές συνιστώσες της Κυπριακής ιστορίας, από την Γ' σταυροφορία και τον Ριχάρδο τον Λεοντόκαρδο στην σύγχρονη Βρετανική κατοχή, αλλά και τις άκρως ενδιαφέρουσες... βοτανολογικές συνιστώσες.
Ο Μιχαηλίδης ως καθηγητής μαθηματικών,
μη θέλοντας να φρικάρει τον "μέσο αναγνώστη", γνωρίζοντας φυσικά ότι κάθε τύπος με "μαθηματικούρες" ρίχνει κάθετα τις πωλήσεις-αναγνώσεις, άφησε ανικανοποίητους μερικούς από εμάς, που βρήκαμε ιδιαιτέρως εύπεπτες κάποιες από τις μαθηματικές και αστυνομικές αναφορές...
Ο συμπαθέστατος Τεύκρος Μιχαηλίδης μας έκανε την τιμή, στις 26/6/2017, να παρουσιάσει το βιβλίο του
στο Πολιτιστικό Κέντρο Μπενετάτου.
Ήταν μια ωραία βραδιά που μετά την παρουσίαση ακολούθησε ενδιαφέρουσα κουβέντα με το κοινό.
Εκεί ρώτησα τον συγγραφέα αν είναι τυχαία η "μαθηματική" συμμετρία που εντόπισα κατά την ανάγνωση,
(ναι ναι μόνο εγώ, κλαπ-κλαπ-κλαπ),
το γεγονός δηλαδή ότι ακριβώς στη μέση του βιβλίου, δίνει τα στοιχεία που ενοχοποιούν τον δολοφόνο της δεύτερης ιστορίας.
Εξεπλάγη από την παρατήρηση και απάντησε πως δεν το έκανε σκόπιμα, σχολιάζοντας το ζήτημα της "τύχης" του έργου μετά την συγγραφή, το τυχαίο στην τέχνη κυρίες και κύριοι...
Η Νάντα μας πληροφόρησε ότι λίαν προσεχώς
θα δειπνήσουμε με τον συγγραφέα,
οπότε επίκεινται νεώτερα...
Το τελευταίο βιβλίο αυτής της περιόδου συζητήθηκε στις 21/6/2017 και ήταν ο "Αστερισμός Ζωτικών Φαινομένων" του Αnthony Marra.
Πολύ ζόρικο βιβλίο, με θέμα την σκληρότητα των τελευταίων πολέμων στην Τσετσενία.
Στάθηκε δύσκολο να πιστέψω πως η νεαρή ηλικία του συγγραφέα μπόρεσε να δώσει τόσο δυνατό έργο,
ενώ υπήρξε στιγμή που πίστεψα πως μόνο ψυχάκιας μπορεί να επιμείνει τόσο στην περιγραφή της φρίκης...
Δεν μπορείς να μην σκεφτείς την ανθρώπινη μονάδα απέναντι στα συμφέροντα-συστήματα...
κάποιες μεμονωμένες ηρωικές στάσεις ζωής,
πως καθένας μας τοποθετείται απέναντι στην αθλιότητα, αν υπάρχει τελικά κάποια αντίσταση...
Ακολούθησε μία ακόμα συνάντηση των μελών στις 12/7/2017, αφιερωμένη στην ποίηση.
Καλεσμένος με την ιδιότητα του ποιητή
ο κατά κοινή ομολογία συμπαθής και ευγενής
Παναγιώτης Ιωαννίδης,
διάβασε ποιήματα που είχε διαλέξει για την περίπτωση
με θέμα το θέρος και κάποια δικά του.
Κάθε μέλος είχε επιλέξει έναν ποιητή ή ποιήτρια,
από το έργο του/της οποίου/ας,
διάβασε κάποιο/α ποίημα/ατα.
Ο Παναγιώτης Ιωαννίδης. Βραβευμένος και με πλούσιο βιογραφικό.
Με την νέα περίοδο πρόκειται να τον ξαναδούμε, σε κάποιο σχετικό δρώμενο.
Όπως είπα και στην συζήτηση, το ζήτημα της απόδοσης του λόγου, έστω και αν πρόκειται για ένα ποίημα, δεν είναι απλή υπόθεση ανάγνωσης,
αλλά χρίζει επεξεργασίας, ταλέντου, πρόβας παρουσίασης, δηλαδή στην τελική,
μιας σύνθετης διαχείρισης και υποστήριξης
που λέγεται θέατρο ή αν προτιμάτε τουλάχιστον ρητορική παιδεία.
Για να γίνω πιο σαφής αναφέρω εδώ ένα δρώμενο αναβίωσης της αφηγηματικής τέχνης, που παρουσιάζει μία νέα φίλη, η Μάγδα Κοσσίδα, σε διάφορους πολιτιστικούς χώρους.
Την παρακολούθησα τελικώς μετά από αρκετές αναβολές, στο Αετοπούλειο Πολιτιστικό Κέντρο του Χαλανδρίου στις 5/4/2017.
Παρά το ότι η ίδια η Μάγδα έχει επεξεργαστεί και επιμεληθεί με τον δικό της τρόπο το κείμενο, (πρόκειται για μία παραλλαγή στο πασίγνωστο Έπος του Διγενή Ακρίτη, έμμετρου αφηγηματικού έργου),
παρά το ότι είχε συνοδεία το εκπληκτικό σαντούρι
της υπέροχης νεαρής Μαρίας Καψαλού,
παρά το ότι έχει παρουσιάσει αμέτρητες φορές το έργο, αρχής γενομένης της Γαλλίας που ζούσε πολλά χρόνια, ως αφηγήτρια έχει πολύ δρόμο ακόμα για να φτάσει την Κατερίνα Αποστόλου, στην αφηγηματική απόδοση, ας πούμε του Παπαδιαμάντη (βλ. σχετική ανάρτηση).
Με άλλα λόγια, όσο πιο σπουδαίο το έργο,
τόσο πιο απαιτητική η απόδοση του, αν φυσικά επιθυμούμε να σταθούμε στο ύψος των περιστάσεων...
Σε αντίθετη περίπτωση, μόνος μπαίνει κανείς στα βαθιά, προτιμώ και προτείνω την μεμονωμένη ανάγνωση...
Θα μου πεις εύλογα τώρα,
"...δηλαδή αν δεν είμαι η Κατίνα Παξινού, δεν μπορώ να διαβάσω ένα ποιματάκι στην παρέα μου...?"
Να διαβάσεις, δε λέω, αλλά εμένα ποτέ δεν θα πάψει να μου φαίνεται σαν ένας φρικαλέος συμβιβασμός, εκτός ίσως σπανίων φωτεινών εξαιρέσεων,
κάτι σαν τον νέο που ερωτοτροπεί με την χοντρή του "Θησαυρού", αντί με το μωρό των ονείρων του...
Με μισή καρδιά επανέρχομαι στα δικά μας...
Βρήκα λογική την επιλογή των περισσοτέρων μελών για την Ελληνική Ποίηση, λόγω της γλώσσας και του ρίσκου της μετάφρασης-απόδοσης.
Παρά ταύτα, κάποιες τολμηρές κυρίες διάβασαν
Rilke, Neruda, Pessoa...
Ακούσαμε Καβάφη, Σολωμό, Βρεττάκο, Δήμου, Καρέλη κλπ ενώ διαβάστηκαν και κάποια ποιήματα φίλων των μελών.
Παρά τις φιλότιμες προσπάθειές μου δεν συγκράτησα ούτε στίχο πέραν των ελαχίστων που σημείωσα...
Τις επόμενες μέρες έψαξα λίγο κάποιους στο p.c.
Εγώ προτίμησα την Κατερίνα Γώγου, γιατί έχουμε την εικόνα της να αποδίδει η ίδια δικά της γραφτά,
ιδίως στην δυνατή ταινία "Παραγγελιά" του Π.Τάσιου.
Επέλεξα να διαβάσω την γνώμη της για την ποίηση και τον ποιητή, γιατί δεν απέχει ιδιαιτέρως από την δική μου :
"Εκείνο που φοβάμαι πιο πολύ"
από τη συλλογή ΤΡΙΑ ΚΛΙΚ ΑΡΙΣΤΕΡΑ.
Παρά τις επιφυλάξεις που είχαν διατυπώσει κάποιες από τις φίλες μου, το Κατερινάκι αντιμετωπίστηκε μάλλον ευμενώς από το καλλιεργημένο ακροατήριο.
Η όμορφη καλοκαιρινή βραδιά έκλεισε την... ακαδημαϊκή χρονιά με σουβλάκια, κρασάκι, ωραία κουβεντούλα, αγκαλιές και φιλιά.
Στον επίλογο επιθυμώ να κλείσω με Κοσμά Πολίτη,
τον κοσμοπολίτη, τον Πολίτη του Κόσμου.
Στο πεζό αλλά αρκούντως ποιητικό "Λεμονοδάσος" παρουσιάζει τον γλοιώδη ποιητή Άντη Παλμύρα απαξιωτικά, μάλιστα ο ήρωας τον χτυπάει !!
Η Αγγέλα Καστρινάκη μας εξηγεί :
"Palm στα αγγλικά και Palme στα γαλλικά σημαίνει κλάδος φοίνικα, τα βάγια, σύμβολο αθανασίας.
Στα Ελληνικά, το δέντρο φοίνικας και το γνωστό πτηνό που αναγεννάται από τις στάχτες του, έχουν το ίδιο όνομα.
Ο φοίνικας συμβολίζει παγκοσμίως
την ανάσταση και την αθανασία.
Στην αλχημεία είναι η ολοκλήρωση του magnus opus."
Ο ασήμαντος ποιητής Άντης Παλμύρας, που περιφέρει το θλιβερό του τομάρι στα σαλόνια λοιπόν, είναι ο αντι-αθάνατος, ο προορισμένος για τη φθορά, ο ολίγος...
Πολλοί γράφουν ποίηση αλλά την κρατάνε για τον εαυτό τους ή για λίγους.
Πιο λίγοι από αυτούς που γράφουν απλώς,
επιλέγουν να την δημοσιοποιήσουν.
Πολύ πιο λίγοι, μετρημένοι, είναι Ποιητές...
ΥΣΤΕΡΟΓΡΑΦΟ
Λόγω της έναρξης της νέας αναγνωστικής περιόδου της λέσχης, του 2017-2018, προχώρησα στην δημοσιοποίηση της παρούσης, ολίγον εσπευσμένα.
Επανήλθα για κάποιες προθήκες και διορθώσεις,
αλλά κυρίως για τον πρώτο ετήσιο απολογισμό,
που συμπεριλαμβάνει και την θερινή περίοδο του 2017,
μέχρι την συμπλήρωση ενός ημερολογιακού έτους,
δηλαδή ως την έναρξη της επόμενης ετήσιας λειτουργίας της λέσχης.
Τα 10 βιβλία της χρονιάς που παρουσιάστηκε εδώ, περίπου 4.000 σελίδες συνολικά, ήταν ένα μικρό μάλλον μέρος από αυτά που διάβασα ολόκληρη τη χρονιά.
Συνολικά διάβασα 40 βιβλία, πάνω από 14.000 σελίδες από μια πρόχειρη εκτίμηση, καθώς λόγω της λέσχης κάνω μια απλή καταγραφή, χρησιμότατη όπως παρατήρησα.
Αυτό ευλόγως προέκυψε αφού :
Πρώτον, όταν διαβάζω, κατά κανόνα διαβάζω πολύ,
όπως έχω ήδη αναφέρει.
Έτσι, αφιέρωσα χρόνο στα άπαντα του Κοσμά Πολίτη, ότι μπόρεσα να βρω δηλαδή στην βιβλιοθήκη, ως φόρο τιμής για την πολύτιμη πολιτιστική στέγη που μας έχει προσφέρει.
Παρά το ότι βρήκα ιδιαιτέρως ενδιαφέρον το ημιτελές κύκνειο άσμα του "Το Τέρμα", αλλά και κάποιες νουβέλες όπως π.χ. την "Κορομηλιά", ξεχωρίζω εδώ το "Στου Χατζηφράγκου", όπου μεταδίδεται υποδειγματικά η ατμόσφαιρα της Σμύρνης,
κάποια χρόνια πριν την καταστροφή της.
Δεύτερον, διότι φίλες από την λέσχη μου πρότειναν κάποια από τα λογοτεχνικά βιβλία που είχαν συζητηθεί στο παρελθόν και κατά κοινή ομολογία ήταν αξιόλογα.
Αναφέρω ενδεικτικά τα "Έθιμα Ταφής", της νεαρής και φερέλπιδος Αυστραλέζας Hannah Kent (1985-), ένας συνδυασμός ιστορικού και αστυνομικού μυθιστορήματος, που αφορά την τελευταία γυναίκα που εκτελέστηκε δημόσια στην Ισλανδία και ενσαρκώνει η υπέροχη Jennifer Lawrence στον κινηματογράφο !!
Επίσης, "Η Μυστική Γραφή", του Ιρλανδού
Sebastian Barry (1955-), που έχει γίνει και ταινία,
θα την δω με την πρώτη ευκαιρία.
Δεν θα επιμείνω όμως εδώ προς το παρόν,
όπως και σε κάποια άλλα, κυρίως μυθιστορήματα,
που μου σύστησαν, διότι τους άρεσαν από
προσωπικά αναγνώσματα και τα εκθείασαν σε συζητήσεις μας.
Θα επιμείνω να αρέσκομαι σε βιβλία πιο δοκιμιακά, πιο επιστημονικά, πιο φιλοσοφικά, εν ολίγοις πιο "ψαγμένα", αφού είναι και το είδος που προτιμώ.
Έχω ήδη αναφέρει "Το Σύμπαν στα χέρια σας",
του Christoph Galfard, όπου παρά την αποφυγή τύπων και υπολογισμών, δεν παύει να είναι ένα απαιτητικό βιβλίο ακόμα και για μη αδαείς.
Από αυτά που μου συνέστησαν λοιπόν,
αρκετά θα μπορούσα να ξεχωρίσω εδώ,
αλλά θα αρκεστώ να αναφέρω ως παραδείγματα
το "Περί μέθης", αλλά κυρίως "Τα καπάκια",
του Κωστή Παπαγιώργη, όπου σου σηκώνεται η τρίχα κάγκελο από την συμπεριφορά πλήθους "ηρώων του '21"...
Τρίτον, γιατί εκτός των απαιτήσεων της λέσχης,
όπου διαβάζω αμέσως τα προσεχή βιβλία με το που ανακοινώνονται, για να ξεμπερδεύω με την "υποχρεωτική ύλη", διαβάζω και άλλα από τον κατάλογο των προτεινομένων για μέλλουσες συζητήσεις, κάποια εκ των οποίων είναι σπουδαία και μάλλον απίθανο να επιλεγούν,
είτε λόγω του μεγέθους τους, είτε λόγω της δυσκολίας τους, είτε λόγω γούστου,
είτε συνδυασμού αυτών.
Αναφέρω ενδεικτικά το πολυδιάστατο και απαιτητικό
"Confiteor", του Καταλανού Jaume Cambre,
ένα μεγάλο και δύσκολο λογοτεχνικό βιβλίο,
για απαιτητικούς αναγνώστες, που πραγματικά,
αξίζει τον χρόνο του.
Τέταρτον τέλος, η συστηματική συναναστροφή με μια οργανωμένη βιβλιοθήκη και τους ανθρώπους της, θα ήταν αδύνατον να αφήσει αδιάφορο κάποιον σαν εμένα.
Προφανώς υπήρχαν και βιβλία που είχα στο στόχαστρο και δεν είχαν βρεθεί μπροστά μου,
κάποια εκ των οποίων βρήκα στην βιβλιοθήκη.
Επίσης, διαβάζοντας συστηματικά, κάποια βιβλία
σε οδηγούν από μόνα τους στα επόμενα,
είτε του ιδίου συγγραφέα, είτε άλλων.
Το διαδίκτυο είναι πολύτιμο βοήθημα σε αυτό,
παρά τον απαιτητικό χρόνο που πρέπει να διατεθεί
σε έρευνα και διάβασμα από την οθόνη.
Κάποιες συνολικές αναφορές σε βιβλία, θα κάνω στο τέλος της επόμενης ανάρτησης, μέσα από πιο πλούσιο υλικό, αφού έφτασα στην διετία τους 100 τίτλους και άνω των 30.000 σελίδων !!!
Προκειμένου να μην φορτώσω περισσότερο την ανάρτηση αυτή, θα συνεχίσω στην επόμενη
τον... νέο και αρκούντως ενδιαφέροντα αναγνωστικό-βιβλιογραφικό γύρο, με τίτλο για όποιον ενδιαφέρεται :
ΠΕΡΙ ΒΙΒΛΙΟΥ ΙΙ -
ΛΕΣΧΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ ΦΙΛΟΘΕΗΣ-ΨΥΧΙΚΟΥ
(2017-2018)