ΠΕΡΙ ΤΕΧΝΗΣ ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΕΝΑ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ΣΤΗ ΦΙΛΟΘΕΗ

ΠΕΡΙ ΤΕΧΝΗΣ ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΕΝΑ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ΣΤΗ ΦΙΛΟΘΕΗ

Η Ιστορία της Τέχνης συνηθίζεται να διδάσκεται με κοντόφθαλμο και εστιασμένο τρόπο στη Δύση,
 και εμείς ως γνωστόν, όποτε νομίζουμε ότι συμφέρει, 
"ανήκουμε εις την Δύσην"... 
Τοιουτοτρόπως περιορίζεται αυθαίρετα το εύρος και 
τα επιτεύγματα του συνόλου της παγκόσμιας καλλιτεχνικής έκφρασης και ποιότητας.

Έτσι και το σεμινάριο που παρακολούθησα κατά την περίοδο Απριλίου - Μαϊου 2015, στη Φιλοθέη, 

που οργανώνεται από τους φορείς της "Δια Βίου Μάθησης", σε συνεργασία με τους ενδιαφερόμενους Δήμους της επικράτειας, είχε πολύ συγκεκριμένη ύλη, 

στον μόλις 25 ωρών χρόνο, που κρίθηκε αρκετός ή ικανός, ένας Θεός ξέρει από ποιους, για την έστω απλή γνωριμία αδαών, με το κορυφαίο ζήτημα 
της Τέχνης ή αν θέλετε των Τεχνών...

Η Ιωάννα σε δράση!!

Η συμπαθής Ιωάννα Ταγάρα, 

εισηγήτρια του σεμιναρίου και φίλη τώρα πια,

δεν έχασε λεπτό από τον χρόνο της, 

προκειμένου να καλύψει όσο μεγαλύτερη ύλη μπορούσε, από την ήδη επιλεγμένη που προανέφερα.

Προφανώς πέρασε τις περισσότερες ιστορικές περιόδους τάχιστα, χωρίς καν να θιγούν γεωγραφικές περιοχές που ανέπτυξαν για αιώνες, 
ιδιαίτερες εκφράσεις της Τέχνης, 
όπως η Αφρική, η Κίνα ή η Ινδική χερσόνησος...

Το ίδιο συνέβη και για τις ίδιες τις λεγόμενες 
Καλές Τέχνες...

3 από αυτές δεν αναφέρθηκαν καν, 
εξαιρουμένων πασιφανών περιπτώσεων... μαϊντανού.

Η Ποίηση, η Μουσική και ο Χορός, που χιλιάδες χρόνια πριν έχουν γράψει τη δική τους Ιστορία, 

όπου μέσω του θεάτρου προήγαγαν τον άνθρωπο 

και τον πολιτισμό, ούτε που μνημονεύθηκαν...

To αρχαίο θέατρο και η αρχαία τραγωδία μέσω της κάθαρσης 
επιτύγχαναν την πραγματική ανάπτυξη του ανθρώπου,
γιατί σε αντίθετη περίπτωση ένας λαός όπως ο Ελληνικός, με πενιχρά οικονομικά και κατασκευαστικά μέσα, δεν θα έμπαινε ποτέ στον κόπο να χτίσει θέατρα, 
που τόσο από αρχιτεκτονική όσο και από ακουστική άποψη αγγίζουν την τελειότητα, μας λέει ο Χ. Κωνσταντόπουλος.

Στην ουσία η ύλη περιορισμένη στις άλλες 3 εκ των Καλών Τεχνών, τις λεγόμενες Εικαστικές Τέχνες,

απεικονιστικές ή παραστατικές δηλαδή,
που θεωρείται ότι απευθύνονται στην όραση,  

την Αρχιτεκτονική (!!), τη Γλυπτική και 

την Ζωγραφική, στην τελευταία από τις οποίες και επικεντρώθηκε το μέγα τμήμα των εισηγήσεων, 

κυρίως μάλιστα στην Δύση, όπως προανέφερα...

Μήπως κάτι δεν πάει καλά με τους υπεύθυνους των προγραμμάτων? Δεν καταλαβαίνουν ότι όταν ζητάς στο μανάβη μπανάνες κι αυτός σου δίνει το κοτσάνι μπορεί να φάει φάπες...? 

Σε καφρίλα απευθύνονται?

Νομίζουν ότι με ένα πομπώδη τίτλο θα κοροϊδέψουν τον κάθε ανθρωπάκο, ότι έλαβε γνώση της 
Ιστορίας της Τέχνης?

Κι ακόμα χειρότερα, είναι τυχαίο ότι πολλοί που έχουν διδαχθεί με τέτοιου τύπου προσέγγιση την Ιστορία της Τέχνης, θεωρούν τέχνη μόνο την ζωγραφική? 
Αίσχος κύριοι ένορκοι!!

Γιατί δεν μετονομάζουν τον τίτλο τους σε 
Ιστορία της Ζωγραφικής στη Δύση, 
ώστε ίσα να φτάνει ο χρόνος 
για να καλυφθεί "η ύλη", έστω υποτυπωδώς...?

ΤΙ ΕΝΝΟΟΥΜΕ ΟΤΑΝ ΛΕΜΕ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ?

Εξηγούμαι...

Στο Πολυτεχνείο διδαχθήκαμε τον κύκλο της 

Ιστορίας της Τέχνης σε 4 εξάμηνα, 

με τρίωρα μαθήματα (όχι δίωρα), 
όπου η διδασκαλία περιλάμβανε 
ΟΛΕΣ τις γνωστές εκφράσεις Τέχνης, 

ρίχνοντας φυσικά το βάρος σε αυτές που λέμε σχεδιαστικές ή εικαστικές, 
αφού η ίδια η Αρχιτεκτονική είναι ΚΑΙ γλυπτική, διαθέτει πλαστικότητα, είναι ΚΑΙ ζωγραφική, εμπεριέχει χρώμα.

Ταυτόχρονα διδασκόμασταν την Ιστορία της Αρχιτεκτονικής, σε κύκλο επίσης 4 εξαμήνων, επίσης τρίωρων μαθημάτων, όχι μόνο γιατί φοιτούσαμε στην Αρχιτεκτονική, αλλά κυρίως διότι μέχρι τη σύγχρονη εποχή, η Αρχιτεκτονική ήταν το 

"βιβλίο του πολιτισμού", 
όπως εύστοχα είπε στην πρόσφατη 
εκδήλωση του Ιδρύματος Γ. Ζογγολόπουλου, 
η ευγενής διευθύντρια του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης Κατερίνα Κοσκινά, 
που κάτι ξέρει από Ιστορία της Τέχνης ε...?

Μέσω σπουδαίων έργων όπως οι ναοί, τα θέατρα, 
τα μεγάλα δημόσια έργα κ.α., 
που ενσωμάτωναν τις υπόλοιπες εκφράσεις Τέχνης, μαθαίνουμε Ιστορία της Τέχνης και όχι μόνο...

Παράλληλα με τους δύο προαναφερθέντες κύκλους μαθημάτων Ιστορίας της Τέχνης και της Αρχιτεκτονικής, είχαμε σε κάθε έτος, 

σειρά πεντάωρων Εικαστικών Εργαστηρίων,
με έμφαση στον άνθρωπο και το χώρο, 

όπου και εξασκούσαμε με βάση τις εικαστικές τέχνες, ΟΛΟ το θεωρητικό υπόβαθρο της Τέχνης 

και όχι μόνο...

Σε κύκλους πολύωρων θεωρητικών μαθημάτων διδασκόμασταν επίσης υποστηρικτικά μαθήματα 

για τα εργαστήρια. Χρώμα, υλικά, 

τεχνολογίες και τεχνοτροπίες, που σε συνδυασμό με την διδασκαλία μαθημάτων των επιστημών που αφορούν την κατασκευή, 
ναι και η κατασκευή μπορεί να είναι Τέχνη,
αφού με τα ίδια τούβλα φτιάχνεται το κάθε θλιβερό ανοσιούργημα και τα καλύτερα αρχιτεκτονήματα...
Η ίδια η λέξη τεχνο-λογία εμπεριέχει την Τέχνη...
Στατικά, ηλεκτρομηχανολογικά, βιοκλιματικά κλπ, αλλά και πολιτιστικά στοιχεία της παγκόσμιας κληρονομιάς, του τρόπου ζωής και έκφρασης του ανθρώπου, όπου βρέθηκε και δημιούργησε στην ιστορική του διαδρομή στον πλανήτη... Κοινωνιολογία, Περιβαλλοντική Ψυχολογία, Οικολογία, Θεωρία της Τέχνης και της Αρχιτεκτονικής κ.α.

Τέλος το σημαντικότερο, τα πολύωρα μαθήματα της Αρχιτεκτονικής Σύνθεσης, συμπεριλαμβανομένων των ατελείωτων ξενυχτιών στα σχεδιαστήρια μας και τις βιβλιοθήκες, αφού ο σχεδιασμός είναι και το κύριο ζητούμενο στις Αρχιτεκτονικές Σχολές... 

Σχεδιάζαμε σε όλες τις κλίμακες, όλων των ειδών τα έργα, από την Χωροταξία και την Πολεοδομία μέχρι τις Αποκαταστάσεις Μνημείων και Τοπίο... 
Έργα που από την αρχή της Ιστορίας του επινόησε και επινοεί ο άνθρωπος, και εννοείται ότι πρόκειται περί Έργων Τέχνης, εφόσον ο σχεδιασμός τους 
είναι επιτυχής...

Οι αρχές της Αρχιτεκτονικής Σύνθεσης διέπουν όλα τα καλλιτεχνικά έργα, το κάθε ανθρώπινο δημιούργημα και έκφραση... Αυτό που λέγεται Ιδέα, Ιδεολογία του δημιουργού, μέσω της σύνθεσης, μέσω της όποιας μεθοδολογίας ακολουθήσει ο επίδοξος καλλιτέχνης, μπορεί να γίνει έργο τέχνης...

Αν δεν κατάφερα να πείσω πως η Αρχιτεκτονική είναι κάτι παραπάνω από "εικαστική τέχνη που απευθύνεται στην όραση", απέτυχα στην προσπάθειά μου, 
διότι όχι μόνο απευθύνεται στο σύνολο των
αισθήσεων, όχι μόνο είναι η ίδια η ζωή, 
αλλά υπήρξε και ο κύριος φορέας της όποιας καλλιτεχνικής έκφρασης του ανθρώπου...
"Τα πάντα είναι (η) Αρχιτεκτονική!" 
έλεγε ο δάσκαλος και φίλος Μίμης Φατούρος...

Δημήτρης Φατούρος.

Γιατί τα λέω όλα αυτά...

Γιατί προσπαθώ μέσω της διαχρονικά δεσπόζουσας θέσης της Αρχιτεκτονικής, στο σύνολο της παγκόσμιας καλλιτεχνικής έκφρασης, να προσεγγίσω το θέμα "Τέχνη", 
μια είναι η Τέχνη, με πολλές εκφράσεις, 
συχνά αλληλοεμπλεκόμενες, Τέχνες αν θέλετε, 
με τις όποιες δυνάμεις διαθέτω...

Όποιος έχει κάνει τον κόπο να ρίξει μια ματιά στις αναρτήσεις του blog, έχει ήδη αντιληφθεί 
ότι η Τέχνη σε πάμπολλες εκφράσεις της, 
(όχι μόνο στις 6 Καλές Τέχνες που προαναφέραμε), είναι πανταχού παρούσα/ες, με λόγο, εικόνα, χιούμορ, καλλιτεχνική διάθεση, προσπάθεια για τεκμηριωμένη άποψη, το ωραίο, η ομορφιά,
διαχέονται παντού... 

Με αυτά και τα επόμενα θεωρώ ότι θα δικαιολογήσω την απάντηση που έδωσα 
στην Ιωάννα όταν μας ρωτούσε :
"γιατί ήρθατε σε αυτό το σεμινάριο?" 
και απάντησα "για πλάκα"...

Δεν θεωρώ φυσικά καθόλου αστείο τον γελοίο και παραπλανητικό τίτλο του σεμιναρίου, προς αυτούς που ανυποψίαστοι σπεύδουν να παρακολουθήσουν...

Αν αυτή ονομάζεται δια βίου μάθηση, 
τότε τι ονομάζεται δια βίου τρόμπα...?

Μπουκώνουμε τον κοσμάκη παραπληροφόρηση 

και ημιμάθεια?

Η δε Τέχνη δεν έχει στεγανά, ούτε είχε ποτέ, 

όσο κι αν προσπαθεί ο κάθε χαζοχαρούμενος, ακαδημαϊκός ή μη, να την "μαντρώσει"...

Ευτυχώς που οι περισσότερες "συμμαθήτριές" μου, 

ναι-ναι-ναι, και πάλι όλες γυναίκες, 

και υποψιασμένες είναι και αρκούντως καλλιεργημένες, ώστε να τοποθετήσουν το ζήτημα στις σωστές του διαστάσεις.

Συνιστώ δε, με πραγματικό ενδιαφέρον, 
στις λιγότερο σχετικές με το "άθλημα",

να την ψάξουν περαιτέρω και ελπίζω να βοηθηθούν, 
αν τύχει και κοιτάξουν αυτή την ανάρτηση...

Κατά τ' άλλα μας δόθηκε η ευκαιρία να θυμηθούμε κάποια από "τα παλιά", να ταξιδέψουμε και να στοχαστούμε, να εμπνευστούμε, 
όσοι από εμάς δυνάμεθα...

Είναι τυχαίο ότι ο καλλιτέχνης ψάχνει μέσα του το παιδί...?







"Κάθε παιδί είναι καλλιτέχνης. 
Το θέμα είναι να παραμείνει μεγαλώνοντας",

"Όλα τα παιδιά είναι καλλιτέχνες παντού και πάντα. Ο ρόλος της κοινωνίας και όσων "μεγαλώσαμε" είναι να φροντίσουμε να μην χάσουν αυτό που χρειάζεται, ούτως ώστε να μπορέσουν να παραμείνουν καλλιτέχνες. 
Ας μην ξεριζώνουμε τη δημιουργικότητα και την αθωότητα των παιδιών. Γιατί εκείνα "βλέπουν" καλύτερα από τους μεγάλους",

"Μου πήρε 4 χρόνια για να ζωγραφίσω σαν τον Ραφαήλ και μία ζωή για να ζωγραφίσω 
σαν παιδί",

"Σου παίρνει πολύ καιρό για να γίνεις νέος",

"Το να είσαι νέος έχει να κάνει με την ψυχή, όχι με την ηλικία και για να νοιώσεις 
στ' αλήθεια νέος στην ψυχή 
μπορεί να χρειαστεί να περάσουν 
πολλά χρόνια εμπειρίας", 

"Τα νιάτα δεν έχουν ηλικία"

έλεγε ο Pablo Picasso.

Στο τελευταίο μάθημα μάλιστα είχαμε την τύχη και την χαρά να δούμε ένα video με τίτλο :

"Η Γιγαντοαφίσα"

από τη δουλεία του πατέρα της συμμαθήτριας και φίλης πια Μαρίας-Όλγας, του Μεμά Τουλιάτου, ο οποίος είχε συνεργαστεί με αξιόλογους καλλιτέχνες.

Αφορούσε την "Τέχνη της Γιγαντοαφίσας" 

για την έβδομη Τέχνη, τον κινηματογράφο,

που ενθουσίασε εμάς τους σινεφίλ.

Μας έκανε μάλιστα και δώρα μαζί με το συνοδευτικό κείμενο, παλιές κινηματογραφικές αφίσες!!

Το εκτιμώ ιδιαιτέρως και την ευχαριστώ πολύ 

και από το βήμα τούτο. 

Νίκος Εγγονόπουλος (1905-1907).

Κατόπιν αυτού η Κατερίνα Αποστόλου, με την ωραία φωνή της, διάβασε ένα σύντομο αφιέρωμα στον 

Νίκο Εγγονόπουλο.

Παναγιώτης Τέτσης.

Κάποιοι από εμάς, μαζί με την Ιωάννα, 

μετά τη λήξη του μαθήματος πήγαμε στο Ψυχικό, στην εκδήλωση για τον Παναγιώτη Τέτση, 

που έχω ήδη γράψει γι αυτήν...  

ΠΩΣ ΟΡΙΖΕΤΑΙ Η ΤΕΧΝΗ?


"Η Τέχνη είναι το όπλο του ανθρώπου έναντι στα υλικά πράγματα που απειλούν να αφανίσουν 
το πνεύμα του.
Τέχνη σημαίνει επίκληση σε ότι καλύτερο υπάρχει στον άνθρωπο. Σκοπός της είναι να τον βοηθήσει να βελτιωθεί πνευματικά."

Andrei Tarkovski (1932-1986)

Πολλοί διαφωνούν για το τι ακριβώς είναι Τέχνη οπότε καθίσταται δύσκολος ο ακριβής ορισμός της.

Στην Ελληνική γλώσσα η λέξη Τέχνη 
περιλαμβάνει οποιαδήποτε διαδικασία για την παραγωγή κάποιου προϊόντος. 
Λέξεις και όροι όπως τεχνικό, τεχνίτης, καλλιτέχνης κ.α., έχουν κοινή ρίζα, αποδίδονται σε ανθρώπινες δημιουργίες, τρόπους έκφρασης και δραστηριότητες αυθαίρετες με τη ροπή του φυσικού κόσμου, 
που ακολουθούν τους κανόνες του δημιουργού τους.

Στην Αγγλική γλώσσα υπάρχουν δύο λέξεις 
art και craft. 
Η πρώτη συνδέεται με προϊόντα αισθητικής αξίας 
ενώ η δεύτερη με τα υπόλοιπα.
Η λέξη art που χρησιμοποιείται σε γλώσσες της Δυτικής Ευρώπης προέρχεται από το Λατινικό ars
που εν μέρει σημαίνει διακανονίζω, διευθετώ!!

Η Αρχιτεκτονική που είναι και art και craft, 
προφανώς διακανονίζει και διευθετεί, 
φαίνεται να περιγράφεται καλύτερα από την Ελληνική προσέγγιση που είναι πιο γενική και πιο ελεύθερη,
παρά από την μεταγενέστερη δυτική που δείχνει αποσπασματική και δεν περιγράφει το σύνολο της.

Άλλωστε αν κρίνω από τον εαυτό μου, δεν υπάρχει έκφραση της Τέχνης που να μην με ενδιαφέρει, πολλές μάλιστα τις ασκώ, ούτε γνωρίζω αρχιτέκτονα που να μην ενδιαφέρεται για το σύνολο της καλλιτεχνικής δράσης...

Αρκεί να σημειώσω πως όλοι οι μεγάλοι καλλιτέχνες αρνούνταν τις αποσπασματικές ταμπελίτσες κάποιων θεωρητικών και δεν έχαναν ευκαιρία να δοκιμάσουν σύνθετους τρόπους έκφρασης, με προεξέχοντες τους αστέρες της Αναγέννησης... 

Ως ορισμός της Τέχνης λοιπόν, 
θεωρείται η ανθρώπινη δραστηριότητα (!!) ή δημιουργία που είναι σημαντική εξ αιτίας της έλξης (!!) που προκαλεί στις ανθρώπινες αισθήσεις διεγείροντας (!!) το νου ή το συναίσθημα!!

Κατόπιν αυτών δεν πρέπει να μας εκπλήττει το γεγονός ότι εκτός των προαναφερομένων έξι, 
των λεγομένων Καλών Τεχνών, 
ο κινηματογράφος έχει καταγραφεί ως έβδομη τέχνη, η φωτογραφία ως όγδοη, τα κόμικς ως ένατη, ενώ την δέκατη θέση διεκδικούν 
τα ηλεκτρονικά παιχνίδια, η ταχυδακτυλουργία, 
η μαγειρική και γαστρονομία, η γραφιστική, 
η καλλιγραφία, η αρωματοποιία, το χιούμορ, 
το origami, το τατουάζ κ.α. 
Τέχνες επίσης θεωρούνται η διακοσμητική, 
η επιπλοποιία, η μικροτεχνία που συμπεριλαμβάνει και την αργυροχρυσοχοϊα, η αγγειοπλαστική, 
η χαρακτική, η ηθοποιία, οι οπτικοακουστικές τέχνες, η υφαντουργία, το πλέξιμο και η ραπτική συμπεριλαμβανομένης της μόδας, η κομμωτική, 
η πλαστική χειρουργική, η πυροτεχνουργία, 
το graffiti... και ο κατάλογος συνεχώς μακραίνει!!

Αναρωτιέται κανείς, τι δεν είναι Τέχνη, αφού μάλλον θα ήταν ευκολότερο να την ορίσουμε αρνητικά...
Αναρωτιέται επίσης κανείς, 
πως θα υπήρχε χορός χωρίς μουσική, 
αρχιτεκτονική χωρίς πλαστκότητα ή χρώμα, κινηματογράφος χωρίς φωτογραφία κλπ. 

Στην ανάρτηση περί χορού ανέφερα για την έκφραση art dance, που δείχνουν οι φωτογραφίες, και την σημείωση της ενδιαφέρουσας σύνδεσης του χορού με τις λεγόμενες εικαστικές τέχνες.
Δεν θα συμφωνούσε ο Jackson Pollock (1912-1956)?

ΤΕΧΝΗ & ΖΩΗ

Μήπως αμφιβάλει κανείς ότι οι πολεμικές τέχνες
που ευδοκίμησαν στη Ν.Α. Ασία, αλλά και στις Ινδίες, ακόμα και τη Γαλλία, χωρίς να υπολοιπόμεθα στην Ελλάδα με το Παγκράτιο (πάλη και πυγμαχία), 
είναι λιγότερο τέχνες από τις χορευτικές...?

Μήπως αμφιβάλλει κανείς ότι η τέχνη και οι τεχνικές του πολέμου, υπήρξαν από πολύ νωρίς στη ζωή του ανθρώπου, αρχής γενομένης του κυνηγιού?

Μήπως μια πολεμική μάχη και η στρατηγική της δεν έχουν άμεσο παραλληλισμό το θεατρικό δράμα 
και όχι μόνο...?

"Η φύση της Τέχνης είναι πολύπλευρη και δίνει ευκαιρία για καλλιτεχνική δράση παντού"
γράφω στην ανάρτηση 
"Η ΦΥΣΗ ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΗ & Η ΤΕΧΝΗ ΣΤΗ ΦΥΣΗ"

Η Τέχνη του Ευ ζην απασχόλησε τον άνθρωπο από πολύ παλιά και σε πολλούς τόπους.


Το Feng Shui πρωτοεμφανίστηκε στην Κίνα κατά την αρχαιότητα ως ένας φιλοσοφικό σύστημα παραδοσιακής γεωμαντείας και έχει φτάσει ως τις μέρες μας με διάφορες εκδοχές, ερμηνείες και παραλλαγές ή προεκτάσεις να προσπαθεί να διαχειριστεί ή όπως αναφέρεται στον ορισμό της τέχνης, να διακανονίσει, να διευθετήσει την ζωή....

Από τον Επίκουρο ως τον σύγχρονο bon viveur, 
η Τέχνη του Ευ ζην, ζει και βασιλεύει...

Σκοπός της σύνταξης των κειμένων ήταν να τονώσει τις απονεκρωμένες σχέσεις των παντρεμένων με συνοικέσιο ζευγαριών. Όχι να διεγείρει αλλά να διδάξει.








Το Kάμα Σούτρα είναι ένα αρχαίο Ινδικό Ινδουιστικό κείμενο, 7 τόμων παρακαλώ, γραμμένο αρχικά σε Σανσκριτική γλώσσα.
Σε αντίθεση με το τι πιστεύεται πρόκειται περί ενός θρησκευτικού βιβλίου εθιμοτυπίας και αγάπης.
Πρόκειται περί μίας ομάδας κειμένων πάνω σε πρακτικά ζητήματα οικονομικά, πολιτικά, οικογενειακά, ερωτικά...

Παραμένει ευεργετικό και διδακτικό στο πέρασμα του χρόνου, ενώ αρκετοί καλλιτέχνες και μη, συνεχίζουν να εμπνέονται από αυτό και να χτίζουν αυτό που λέγεται ερωτική τέχνη...












Από την παλαιολιθική εποχή οι ερωτικές παρορμήσεις και το ερωτικό στοιχείο γενικότερα, έπαιζαν σημαντικό ή κάποιες φορές κυρίαρχο ρόλο στην καλλιτεχνική δημιουργία και τις αισθητικές ανησυχίες του ανθρώπου.

Παρά τον θρίαμβο του Χριστιανισμού που έθεσε τον οργιαστικό ερωτισμό των λατρειών στην κατηγορία των "παγανιστικών αποτρόπαιων συνηθειών" και αποκηρύχθηκε με μεγάλο ζήλο, η ερωτική τέχνη άνθισε και πάλι με το πέρασμα των αιώνων κληρονομώντας μας σπουδαία έργα τέχνης.

Από το βιβλίο "Ο ερωτισμός στην τέχνη", πρώτο μέρος.






Παρά το ότι πολλοί μεγάλοι καλλιτέχνες εμπνέονται και δημιουργούν με επίκεντρο τον άνθρωπο και την κυρίαρχη για την ζωή ερωτική δραστηριότητα του, ακόμα και μια απλή περιγραφή της ερωτικής πράξης 
ή ένα γυμνό συνεχίζουν να σοκάρουν (choc-king) 
τις συντηρητικές και απαίδευτες μάζες...

Διερωτάται κανείς αν είναι λογικό μια απλή αναφορά ή αναπαράσταση της ανθρώπινης ανατομίας, καθώς και μιας καθημερινής πράξης, της ερωτικής πράξης, στην οποία επιδίδεται το ανθρώπινο είδος από την αρχή της ύπαρξης του, να μην είναι αποδεκτές...

Η ίδια η ερωτική πράξη δεν μπορεί να είναι έργο τέχνης, όταν παίζουν ταμπούρλο όλες οι αισθήσεις...?Σίγουρα όχι για τον χριστιανισμό που μας προτείνει την... ιεραποστολική στάση με μοναδικό σκοπό την αναπαραγωγή και φυσικά θεωρεί τέχνη μόνο ότι λιβανίζει την μακροημέρευση του...

Θυμάμαι την έκπληξη που έδειξαν δύο αγαπημένες εξαδέλφες μου, όταν στην αρχή της εφηβείας μας αντίκρισαν με δέος μια γυμνή playmate από το αμερικάνικο τότε PLAYBOY, που είχα σε περίοπτη θέση στο δωμάτιό μου!!

Τα κορίτσια μεγάλωναν σε ένα ιδιαίτερα αυστηρό περιβάλλον, αλλά η καλλιέργεια και η ποιότητα τους, άμεσα τις οδήγησε στο να θεωρήσουν την κίνηση αυτή ως επαναστατική ενάντια στην ηλιθιότητα 
και φυσικά απελευθερωτική, κάτι που επαναλάμβαναν αργότερα με κάθε ευκαιρία, όταν και οι δυο τους έδειξαν τον υπέροχο χαρακτήρα τους επαγγελματικά και προσωπικά...









ΕΡΩΤΑΣ ΚΑΙ ΠΟΡΝΟΓΡΑΦΙΑ

Στην ανάρτηση για τα "ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ" είχα αναφέρει ότι κάποια στιγμή θα ασχοληθώ εκτενέστερα με το ζήτημα αυτό.

H τότε φίλη μου δυσανασχέτησε θεωρώντας χυδαία και προκλητική μια φωτογραφία, απαίτησε με καθετότητα που με εξέπληξε να την αφαιρέσω, παραπέμποντας σε δευτεροκλασάτη θεούσα εκκλησιαστικού οργάνου τοπικής ενορίας ή ακόμα χειρότερα σε σιγανοπαπαδιά...

Μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση γιατί τόνιζε την αριστερή της τοποθέτηση, του Ψυχικού βέβαια, 
η δε υψηλή μόρφωσή της έδινε την εντύπωση διαλεκτικότητας σε τέτοια ζητήματα που από την φύση τους σηκώνουν κουβέντα...

Λόγω της ενασχόλησής της με καλλιτεχνικές και πολιτιστικές δράσεις, θεώρησα πως αν μη τι άλλο, 
θα επέτρεπε κάποια περιθώρια διερεύνησης, πράγμα που της έθεσα άμεσα, αφού την ρώτησα βέβαια...
 μήπως (?!) είναι συντηρητική...

Της είπα λοιπόν πως θα πάρω κι άλλες γνώμες, ειδικά γυναικών, για το κατά πόσον θεωρούν άσεμνη ή πορνογραφική την συγκεκριμένη φωτογραφία.
Ούτε μία παραπλήσια άποψη δεν άκουσα και μάλιστα από κυρίες που είχα για πιο μετριοπαθείς, οδηγώντας με στο προφανές συμπέρασμα, ότι δηλαδή
το όριο κάθε φορά, μπαίνει από τον αποδέκτη...

Έτσι δυσαρεστώντας την, δεν απέσυρα την εν λόγω φωτογραφία, υποσχόμενος την διερεύνηση του θέματος, όπου λόγω της ρευστής φύσης του αντικειμένου, τίθεται εξ ορισμού σε μόνιμη διαβούλευση... 

Δυστυχώς η πολλά υποσχόμενη κατά τ' άλλα σχέση με την "θορυβημένη", εντός ή εκτός εισαγωγικών, κυρία, δεν συνεχίστηκε για πολύ...
  






Η μεγάλη επιδημία της πορνογραφίας, γαλλική γελοιογραφία






"O ακριβής ορισμός της πορνογραφίας είναι στην πραγματικότητα αρκετά δύσκολος και δεν υπάρχει συνήθως καθολική συμφωνία ως προς το χαρακτηρισμό ενός έργου ως πορνογραφικού. Επιπλέον τα όρια της πορνογραφίας διαφέρουν όταν εξετάζονται στα πλαίσια διαφορετικών πολιτισμών ή/και εποχών. Ο όρος αποτελεί αναχρονισμό όταν εφαρμόζεται σε παλαιότερες ιστορικές περιόδους."

αναφέρει η Wikipedia





Εgon Schiele, two women, 1915
O καλλιτέχνης απεικονίζοντας τις δύο γυναίκες να θέτουν την ερωτική περιέργεια σε κίνηση, δημιουργεί μια τέχνη που πλησιάζει την πιο μεγαλειώδη "πορνογραφία" που εμφανίστηκε ποτέ, εκπληρώνοντας έτσι την γνωστή ρήση του προγενέστερου Eugene Delacroix (1798-1863) 
"Το πρώτο προσόν ενός ζωγραφικού πίνακα αποτελεί το να είναι χάρμα οφθαλμών".

The great masturbator, 1929, Salvador Dali (1904-1989).

Στο έργο του Αθήναιου "Δειπνοσοφισταί" (περ. 2ος αι.) απαντάται η λέξη πορνογράφος μία φορά, όπου φαίνεται πως χρησιμοποιείται για να περιγράψει ζωγράφους που αναπαριστούν πόρνες στα έργα τους.

Μετά τα μέσα του 19ου αι. ο όρος πορνογραφία εισήχθη για να περιγράψει την απεικόνιση της ερωτικής συμπεριφοράς με σκοπό την πρόκληση της σεξουαλικής διέγερσης και αρχικά χρησιμοποιήθηκε για την περιγραφή ερωτικών τοιχογραφιών που βρέθηκαν στα ερείπια της Πομπηίας, τις οποίες έχω δει από κοντά και δεν μπορώ να πω ότι σοκάρουν, αντιθέτως η τότε προσέγγιση στη ζωή μέσω της Τέχνης, ήταν προφανώς πιο ακομπλεξάριστη από την σύγχρονη υποκριτική σεμνοτυφία...

Πρόσφατα η Google έβγαλε φιρμάνι για τους χρήστες του Blogger, να αφαιρέσουν από τις σελίδες τους οτιδήποτε γυμνό ή οτιδήποτε σχετικό με σεξουαλικό περιεχόμενο!! Δηλαδή θα πηγαίναμε για ψάρεμα...
Ευτυχώς η αντίδραση του κοινού προκάλεσε την αλλαγή της απόφασης της εταιρίας...

Τι υποστηρίζουν οι ειδικοί της ψυχικής υγείας για την σχέση της Τέχνης με την πορνογραφία...?


"Η σχέση του ανθρώπου με την πορνογραφία έχει τις ρίζες της στα βάθη των αιώνων, στον πολιτισμό και την κουλτούρα του κάθε λαού. Αναζητώντας την σχέση της τέχνης και της πορνογραφίας, η πορνογραφία αντιμετωπίστηκε ενίοτε από τις τέχνες με μια διάθεση απελευθέρωσης από ηθικιστικές νόρμες και συντηρητικά κατεστημένα"

γράφει σε άρθρο της με τίτλο :
"Γιατί η πορνογραφία εκλύει?"
η Ελεάνα Ελευθερίου

Η υψηλή τέχνη του ερωτισμού, θεμέλιος λίθος του πολιτισμού, 
μας λέει ο καθηγητής, ψυχίατρος, συγγραφέας κ.α., Νίκος Σιδέρης.





"Η Τέχνη δεν περιγράφει αλλά σημαίνει...
Χρειάζεται ψυχικός κόπος για να κάνεις ένα πορνογράφημα Τέχνη...

Υπάρχει και το αντίθετο της πορνογραφίας, 
η σεμνοτυφία, όπου δεν μπορείς να αντέξεις, 
να υποστηρίξεις το αντικείμενο του πόθου...

Ο καλλιτέχνης μπορεί να διερευνήσει, να πειραματιστεί... σε ένα μεταφορικό κόσμο... 

που ο αναγνώστης μπορεί να καταλάβει μόνο με τα μάτια της ψυχής... ανάλογα με την ψυχοσύνθεσή του..."

είναι κάποιες από τις εύστοχες απόψεις 
του Νίκου Σιδέρη...




Η συγγραφή του διήρκεσε από το 1945 ως το 1951 και η τελική του μορφή οριστικοποιήθηκε το 1970.
Χαρακτηρίζεται ως έργο ζωής του Ανδρέα Εμπειρίκου (1901-1975) και εκδόθηκε μετά το θάνατό του το 1990-1992. 
Αποτελεί το ογκωδέστερο ελληνικό μυθιστόρημα 8 τόμων (!!!) 
και περιλαμβάνει 5 μέρη, 100 κεφάλαια, 2100 σελίδες (!!!).










Ο "Μέγας Ανατολικός" του ποιητή, πεζογράφου, φωτογράφου και ψυχαναλυτή Ανδρέα Εμπειρίκου, θεωρείται ένα από τα τολμηρότερα βιβλία 
στην ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας.

Η ελευθεροστομία του και το άκρως ερωτικό περιεχόμενό του προκάλεσαν αντιδράσεις, επιτρέποντας τη σύγκρισή του με άλλα γνωστά έργα της παγκόσμιας ερωτικής λογοτεχνίας, 
όπως τις "120 μέρες στα Σόδομα" 
που έγραψε το 1785 στη Βαστίλη, 
ο μαρκήσιος ντε Σαντ (1740-1814)!!




















Φυσικά η διάσταση απόψεων σε όλες τις μορφές της Τέχνης για το τι είναι πορνογράφημα, 
δεν είναι σπάνια.
Η ταινία "Nymphomaniac" του Lars Von Trier διχάζει τους θεατές, βοούσαν οι κριτικές της εποχής...

Πράγματι εκπλήσσει το πόσο πολύ μπορεί να διαφέρουν οι απόψεις για τέτοιου είδους θέματα, 
το σίγουρο όμως είναι ότι όταν υπάρχουν 
διιστάμενες απόψεις, 
η λογοκρισία δεν είναι η ενδεικνυόμενη λύση.

 Και για να συνδέσω το θέμα της φωτογραφίας 
που έγινε αφορμή για την παρούσα διερεύνηση, 
με την άπαιχτη ατάκα του Clint Eastwood 
ως επιθεωρητού Callahan στην ταινία "Dirty Harry",
και πάντα μου έρχεται στο μυαλό 
όταν αντιμετωπίζω... στενόμυαλους :

"Οι γνώμες είναι σαν τις κωλοτρυπίδες,
ο καθένας έχει από μια!!"











Και για του λόγου το αληθές παραθέτω αδιαμφισβήτητα ντοκουμέντα από ανάλογη έκθεση... κωλοτρυπίδας στην Πορτογαλία!!

ASS ΠΟΥΜΕ ΚΙ ΕΜΕΙΣ ΜΙΑ... ΓΝΩΜΗ

Ο ερωτευμένος ανάγει την επιθυμία του 
σε κάτι ανώτερο, κάτι διαφορετικό 
από αυτό που βλέπουνε οι άλλοι, 
όπως ο καλλιτέχνης (κάλλος + τέχνη) 
που βλέπει με τα δικά του μάτια και αποδίδει με τον δικό του τρόπο ακόμα και το απλούστερο αντικείμενο, που γι αυτόν όμως ανάγεται σε 
"αντικείμενο του πόθου"...

Όπως ακριβώς βιώνουμε την αισθητική απόλαυση!!
Η αισθητική όπως και η ηθική χαρά 
είναι εκτός λογικής.
Το συναίσθημα που νοιώθουμε απέναντι στο ωραίο, στο έργο Τέχνης, είναι αυτό που μας οδηγεί στην αισθητική απόλαυση, αλλάζει από άνθρωπο σε άνθρωπο, διαφέρει από το αίσθημα ικανοποίησης 
που είναι κοινό σε όλους...

"Ερωτευθείτε το θέμα δεσποινίς" 

έλεγε ο Μίμης Φατούρος, όταν κάποια φοιτήτρια 
του πήγαινε για διόρθωση σχέδια χωρίς άποψη, υπογραμμίζοντας δηλαδή ότι ο έρωτας είναι ενθουσιασμός, πηγή έμπνευσης και δημιουργίας...

Έχει γίνει προσπάθεια από ειδικούς για να εντοπιστεί το αίσθημα, η αίσθηση του ωραίου.
Αυτό που λέμε αλλιώς γούστο ή style.

O Immanuel Kant (1724-1804) θεωρεί απαραίτητες 
4 προϋποθέσεις για την επίτευξή του :
την ανιδιοτέλεια
την καθολικότητα
την σκοπιμότητα χωρίς σκοπό και
την αναγκαιότητα.

Δεν φτάνουν οι πέντε αισθήσεις για να εξηγηθεί...
Πιθανώς προκύπτει από την καλλιέργεια, 
την ουσιαστική επεξεργασία τους...

Η δουλειά του καλλιτέχνη είναι στο περιθώριο 
και όχι στο lifestyle.
Η αυτοπραγμάτωση κάποιων από εμάς 
που είτε είμαστε, είτε ζούμε σαν καλλιτέχνες, 
είναι η κατανόηση, το ανώτερο πνευματικό επίπεδο, 
η σοφία, μέσω της ομορφιάς που διαβάζουμε 
με τον δικό μας τρόπο και όποτε μπορούμε, 
την κάνουμε έργο, δημιουργία...

Από τις 4/2/2019 ως τις 15/4/2019 παρακολούθησα 
ένα εκπαιδευτικό βιωματικό πρόγραμμα, 
όπως το ονόμασαν, με τίτλο :
"Έξι μεγάλοι ζωγράφοι",
που διοργάνωσε ο Δήμος Φιλοθέης-Ψυχικού,
με υπεύθυνη και πάλι την Ιωάννα Ταγάρα.
Μετά την παρουσίαση της ζωής και του έργου του καθενός από τους έξι μεγάλους καλλιτέχνες, 
ακολουθούσε σχολιασμός πάνω σε κάθε "έργο" 
που έκανε επιτόπου ο κάθε συμμετέχοντας από όλη την ομάδα.
O πρώτος από τους έξι μεγάλους ζωγράφους 
παρουσιάστηκε στις 4/2/2019 και ήταν 
o Gustav Klimt (1862-1918).

Gustav Klimt (1862-1918).

Δανάη, 1907-1908.










Ο δεύτερος από τους έξι μεγάλους ζωγράφους 
παρουσιάστηκε στις 18/2/2019 και ήταν 
ο Pablo Picasso (1881-1973).

Pablo Picasso (1881-1973).

Οι δεσποινίδες της Αβινιόν, 1907.













Ο τρίτος από τους έξι μεγάλους ζωγράφους 
παρουσιάστηκε στις 4/3/2019 και ήταν 
ο Amadeo Modigliani (1884-1920).

Amadeo Modigliani (1884-1920).












Καθισμένο γυμνό, 1916.












Η τέταρτη από τους έξι μεγάλους ζωγράφους
και μοναδική γυναίκα μεταξύ αυτών, 
παρουσιάστηκε στις 18/3/2019 και ήταν 
η Frida Kachlo (1907-1954).

Frida Kachlo (1907-1954).












Η γέννηση μου, 1932.














Ο πέμπτος από τους έξι μεγάλους ζωγράφους 
παρουσιάστηκε στις 1/4/2019 και ήταν 
ο Rene Magritte (1898-1967).

Rene Magritte (1898-1967).











Attempting the impossible, 1928.














Ο έκτος από τους έξι μεγάλους ζωγράφους 
παρουσιάστηκε στις 15/4/2019 και ήταν 
ο Salvador Dali (1904-1989).

Salvador Dali (1904-1989).

City of drawers, 1936.














Οι συναντήσεις αυτές ήταν μια ευχάριστη εμπειρία
για να φρεσκάρουμε λίγο τις παραστάσεις μας 
από τους έξι μεγάλους αυτούς δημιουργούς
και βεβαίως να παίξουμε λίγο και να συζητήσουμε
με αφορμή την ζωή και την δουλειά τους.





















Καθώς το θέμα της Τέχνης είναι ενδιαφέρον και πολυπαραγοντικό, θα προχωρήσω στο ανέβασμα της ανάρτησης και θα συνεχίσω την επεξεργασία της "στον αέρα", λαμβάνοντας υπόψιν και τις συζητήσεις που θα συνοδεύσουν την δημοσίευση...

ektorrr