NOBEL ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ ΙΙΙ
ΓΑΛΛΙΚΗ & ΣΛΑΒΙΚΕΣ ΓΛΩΣΣΕΣ
Στην παρούσα ανάρτηση, τρίτη στη σειρά,
θα ασχοληθούμε με τα Nobel Λογοτεχνίας
που έχουν απονεμηθεί
θα ασχοληθούμε με τα Nobel Λογοτεχνίας
που έχουν απονεμηθεί
σε γαλλόφωνους και σλαβόφωνους συγγραφείς.
Ακολουθούν δεκαπέντε γαλλόφωνα βραβεία
και δεκατρία σλαβόφωνα.
Οι σλαβικές γλώσσες που έχουν πάρει τα περισσότερα βραβεία είναι καταρχάς η ρωσική με έξι βραβεία
και έπεται η πολωνική με πέντε βραβεία,
ενώ μόλις από ένα βραβείο έχει πάρει η τσεχική
και η σερβοκροατική γλώσσα.
Ακολουθούν δεκαπέντε γαλλόφωνα βραβεία
και δεκατρία σλαβόφωνα.
Οι σλαβικές γλώσσες που έχουν πάρει τα περισσότερα βραβεία είναι καταρχάς η ρωσική με έξι βραβεία
και έπεται η πολωνική με πέντε βραβεία,
ενώ μόλις από ένα βραβείο έχει πάρει η τσεχική
και η σερβοκροατική γλώσσα.
NOBEL ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ
ΣΕ ΓΑΛΛΟΦΩΝΟΥΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ
ΣΕ ΓΑΛΛΟΦΩΝΟΥΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ
Η γαλλική γλώσσα παρά το ότι έπεται της Ισπανικής
και της Πορτογαλικής, ως προς τον αριθμό
των ομιλούντων σαν μητρική γλώσσα,
είναι η μόνη με δυναμική παρουσία
και στις πέντε ηπείρους !!
Είναι επίσης η δεύτερη ξένη γλώσσα διδασκαλίας,
παγκοσμίως, μετά την αγγλική.
Η γαλλική λογοτεχνία έχει να επιδείξει σπουδαία έργα
από την αναγέννηση και μετά,
7 από τα οποία βρίσκονται στη λίστα με
τα 100 καλύτερα βιβλία όλων των εποχών,
προ της έναρξης των απονομών των βραβείων Nobel Λογοτεχνίας.
Τα παρουσιάζω με χρονολογική σειρά :
το 1532-1534, "Γαργαντούας και Πανταγκρυέλ",
του Francois Rabelais (1483 ή 1494-1553),
το 1595, τα "Δοκίμια", γαλλικά "Essais"
του Michel de Montaigne (1533-1592),
το 1796, "Ο Ζακ ο μοιρολάτρης και ο αφέντης του", του Denis Diderot (1713-1784),
το 1830, "Το μαύρο και το κόκκινο",
του Marie-Henri Beyle, γνωστότερος με το ψευδώνυμο Stendhal (1783-1842),
το 1835, "Ο Μπαρμπα-Γκόριο",
του Honore de Balzac (1799-1850) και τέλος,
το 1857, το "Madame Bovary" και
το 1869, "Η αισθηματική αγωγή",
του μοναδικού γαλλόφωνου με δύο έργα στη λίστα,
Gustave Flaubert (1821-1880) !!
Το εξώφυλλο της πρώτης έκδοσης του "Madame Bovary", Παρίσι, 1857.
Δεκαπέντε γαλλόφωνα Nobel Λογοτεχνίας,
που ακολουθούν στην συνέχεια,
καθιστούν την γαλλική γλώσσα ως μία
εκ των πέντε ή έξι κυρίαρχων στα βραβεία αυτά
και την Γαλλία ως την χώρα με τις περισσότερες βραβεύσεις !!
Δυστυχώς, ούτε μια γαλλόφωνη λογοτέχνης
δεν έτυχε αυτής της τιμής...
Μοναδικό από τα 11 γαλλόφωνα βιβλία που έγραψε γυναίκα, στην λίστα με τα 100 καλύτερα βιβλία όλων των εποχών, όπως ήδη έχει αναφερθεί στις βραβεύσεις των κυριών, είναι το "Αδριανού απομνημονεύματα", της Marguerite Crayencour, που υπέγραφε με αναγραμματισμό του επιθέτου της σε Yourcenar.
Στη συνέχεια θα αναφερθούν και
τα υπόλοιπα 3 βιβλία που βρίσκονται στη λίστα αυτή.
Στην κατάταξη για τα 100 βιβλία του αιώνα,
που συνδιοργάνωσαν, το 1999,
η γαλλική εταιρία Fnac και η Παρισινή Le Monde,
το βιβλίο της Yourcenar, του 1968,
με τίτλο "Η άβυσσος", κέρδισε την 26η θέση.
Ενδιαφέρον επίσης παρουσιάζει,
ειδικά για την γαλλική λογοτεχνία,
μία κατάταξη για τα 100 βιβλία του αιώνα,
που συνδιοργάνωσαν, το 1999,
η γαλλική εταιρία Fnac και η Παρισινή Le Monde,
όπου 17.000 άτομα επέλεξαν τα καλύτερα 100,
μεταξύ 200 βιβλίων που επιλέχθηκαν
από βιβλιοπώλες και δημοσιογράφους.
Δεν αποτελεί έκπληξη ότι πολλά γαλλόφωνα έργα
βρίσκονται σε αυτή την κατάταξη, περίπου τα μισά,
ούτε βεβαίως ότι από τα 16 βιβλία
συγγραφέων βραβευμένων με Nobel Λογοτεχνίας,
τα 6 είναι γαλλόφωνων.
Θα αναφερθώ σε αυτά στη συνέχεια.
Στο τέλος της αναφοράς για τα γαλλόφωνα βραβεία,
θα παραθέσω έργα και συγγραφείς
που καταγράφονται σε αυτή την έρευνα-ψηφοφορία,
που αφορούν την γαλλική γλώσσα,
και δεν αναφέρθηκαν προηγουμένως.
Ο Γάλλος λογοτέχνης Sully Prudhomme (1839-1907).
Κέρδισε το πρώτο βραβείο που απονεμήθηκε, Nobel Λογοτεχνίας 1901.
Ήδη από την πρώτη δεκαετία των απονομών των βραβείων Nobel Λογοτεχνίας, δύο Γάλλοι λογοτέχνες
το κέρδισαν, τρεις μαζί με τον γαλλόφωνο Βέλγο,
όπως θα δούμε αμέσως στην συνέχεια !!
Το πρώτο Nobel Λογοτεχνίας απονεμήθηκε το 1901,
στον Γάλλο ποιητή και δοκιμιογράφο Sully Prudhomme.
"Αν λάμψει μακρινό και πάντα ολόφωτο
τ' αστέρι αυτό χρόνια πολλά κατόπι,
ειπέτε του πως ήταν η αγάπη μου
ω της στερνής γενιάς εσείς ανθρώποι"
διαβάζουμε από το ποίημα του "Ideal"
από δημοσίευση της 15/9/1936 στη "Νέα Εστία"
σε μετάφραση Α. Δουμά.
Ο Γάλλος γλωσσολόγος και συγγραφέας Frederic Mistral (1830-1914).
O ένας εκ των δύο βραβευθέντων του Nobel Λογοτεχνίας 1904.
Ο Δήμος Καλλιθέας, ήδη από το 1959, τίμησε τον ποιητή
στήνοντας την προτομή του σε πλατεία της πόλης,
φυτεύοντας δίπλα ένα κυπαρίσσι από την ιδιαίτερη πατρίδα του !!!
Να και μια από τις σπάνιες λογοτεχνικές ευαισθησίες της χώρας.
Το δεύτερο βραβείο, του 1904, κέρδισε ο Γάλλος
συγγραφέας και γλωσσολόγος Frederic Mistral,
από κοινού με τον Ισπανό
Jose Echeragay y Eizaguirre (1832-1916).
Ο Frederic Mistral θεωρείται αναβιωτής
της οξιτανικής γλώσσας και λογοτεχνίας,
τοπικής γλώσσας περιοχών της Νότιας Γαλλίας,
αλλά και Ισπανικών και Ιταλικών περιοχών.
Το στοιχείο αυτό κάνει το βραβείο του ιδιαίτερο.
Επίσης, το όνομα του χρησιμοποίησε ως ψευδώνυμο
η Χιλιανή ποιήτρια Gabriela Mistral (1889-1957),
βραβευμένη με το Nobel Λογοτεχνίας το 1945,
την οποία βλέπουμε στις βραβεύσεις των γυναικών.
"Αγνάντια στη σκυφτή και ντροπιασμένη Ευρώπη
ας πιούμε ξέχειλη τη δόξα, παλικάρια.
Κι αν πρέπει να πεθάνουμε για την Ελλάδα
θεία ειν' η δάφνη ! Μια φορά κανείς πεθαίνει."
διαβάζουμε από το ποίημα του
"Ύμνος στην Ελλάδα"
σε μετάφραση του Κωστή Παλαμά,
για να θυμηθούμε και κάποιον κανονικό φιλέλληνα...
Ο γαλλόφωνος Βέλγος λογοτέχνης Maurice Maeterlinck (1862-1949).
Nobel Λογοτεχνίας 1911.
Μοναδικός Βέλγος που έλαβε Nobel Λογοτεχνίας,
τρίτο γαλλόφωνο κατά σειρά, είναι ο ποιητής, θεατρικός συγγραφέας και δοκιμιογράφος,
Maurice Maeterlinck, το 1911.
Ο Γάλλος συγγραφέας Romain Rolland (1866-1944).
Nobel Λογοτεχνίας 1915.
Τέταρτος στη σειρά είναι ο Γάλλος συγγραφέας
Romain Rolland, το 1915.
Υπήρξε σημείο αναφοράς, επί δεκαετίες,
μεταξύ των λογοτεχνών.
Εντόπισα βιβλία του σε ελληνικές μεταφράσεις,
οπότε θα αναφερθώ κάποια στιγμή.
Ο Γάλλος λογοτέχνης Anatole France (1844-1924).
Nobel Λογοτεχνίας 1921.
Πέμπτος κατά σειρά, ο Γάλλος συγγραφέας,
βραβευμένος με Nobel Λογοτεχνίας το 1921,
μέγας και τρανός, Anatole France,
πραγματικό όνομα του οποίου ήταν το
Jacques-Anatole-Francois Thibault.
Το 1896 έγινε μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας Επιστημών
και ως πρέσβης των γαλλικών γραμμάτων,
επισκέφτηκε την Ελλάδα αρκετές φορές και το 1919
αναγορεύτηκε διδάκτορας της Φιλοσοφικής Σχολής.
Μεγαλύτερη τιμή όλων όμως ήταν ότι, το 1922,
τα βιβλία του συμπεριελήφθησαν στην λίστα με
τα απαγορευμένα βιβλία από την Καθολική Εκκλησία
(Index Librorum Prohubitorum του Βατικανού),
λόγω της υπέροχης στάσης που κράτησε
υπερασπίζοντας μάχιμα τις ανθρωπιστικές θέσεις του
απέναντι σε όλες τις αηδίες που τον περιέβαλαν.
Εντόπισα δύο έργα του σε ένα βιβλίο
του εκδοτικού οργανισμού "ΠΑΠΥΡΟΣ", του 1996.
"Το έγκλημα του Συλβέστρου Μπονάρ",
με πρώτη έκδοση το 1881, όπου είναι και αυτό
που του έδωσε την πρώτη του μεγάλη επιτυχία
και βραβεύτηκε από την Γαλλική Ακαδημία
και
"Το νησί των πιγκουίνων", με πρώτη έκδοση το 1908,
Η έκδοση αυτή είναι μεταγενέστερη, του 2000,
αλλά μάλλον πρόκειται περί του ιδίου βιβλίου.
Βρήκα στην βιβλιοθήκη μου σε ένθετο εφημερίδας
παλαιοτέρων δεκαετιών ένα διήγημα του με τίτλο
"Το μεγαλείο της Δικαιοσύνης".
Με πολύ ωραίο και σκωπτικό ύφος,
περιγράφεται η ευκολία που ένας απλός ανθρωπάκος,
συνθλίβεται από μια σειρά παρεξηγήσεων,
που σχετίζονται με τον νόμο, την εφαρμογή του,
τις επιπτώσεις της απονομής "δικαιοσύνης" κ.λ.π.
Ξεκάθαρη είναι η τοποθέτηση του μεγάλου συγγραφέα
απέναντι σε στημένες αξίες και θεσμούς,
όπως το κράτος και τα γρανάζια του, η εκκλησία
και γενικότερα η εξουσία.
Με την πρώτη ευκαιρία θα επανέλθω,
καθώς τον βρίσκω εξαιρετικό.
Ο Γάλλος φιλόσοφος Henri-Louis Bergson (1859-1941).
Nobel Λογοτεχνίας 1927.
Έκτος στη σειρά που έλαβε το βραβείο, το 1927,
είναι ο Εβραϊκής καταγωγής (Πολωνία ο πατέρας του,
Αγγλία και Ιρλανδία η μητέρα του),
φιλόσοφος και συγγραφέας Henri-Louis Bergson.
Γεννήθηκε στο Παρίσι,
έζησε ως τα εννέα του χρόνια στο Λονδίνο
όπου εξοικειώθηκε με την Αγγλική γλώσσα και
κατόπιν μετακόμισε με τους γονείς του στην Γαλλία.
Η επιρροή του είναι εμφανής και στο έργο
του δικού μας Ν. Καζαντζάκη.
Υπάρχουν αρκετές μεταφράσεις στα ελληνικά
από το έργο και τις διαλέξεις του,
οπότε θα επανέλθω με την πρώτη ευκαιρία.
O Γάλλος συγγραφέας Roger Martin du Gard (1881-1958).
Nobel Λογοτεχνίας 1937.
Έβδομος στη σειρά γαλλόφωνος συγγραφέας,
βραβευμένος με Nobel Λογοτεχνίας, το 1937,
είναι ο Roger Martin du Gard.
Το όγδοο κατά σειρά γαλλόφωνο βραβείο, το 1947,
κέρδισε ο Γάλλος συγγραφέας Andre Gide.
Στην κατάταξη για τα 100 βιβλία του αιώνα,
που συνδιοργάνωσαν, το 1999,
η γαλλική εταιρία Fnac και η Παρισινή Le Monde,
όπου 17.000 άτομα επέλεξαν τα καλύτερα 100,
μεταξύ 200 βιβλίων που επιλέχθηκαν
από βιβλιοπώλες και δημοσιογράφους,
το βιβλίο του Gide, του 1925, με τίτλο
"Οι κιβδηλοποιοί", κέρδισε την 30η θέση.
Ο Γάλλος συγγραφέας Andre Gide (1869-1951).
Nobel Λογοτεχνίας 1947.
Ο κορυφαίος Γάλλος συγγραφέας Francois Mauriac (1885-1970).
Nobel Λογοτεχνίας 1952.
Ένατος κατά σειρά γαλλόφωνος που, το 1952,
κέρδισε Nobel Λογοτεχνίας, ήταν ο μεγάλος
Γάλλος λογοτέχνης Francois Mauriac.
Θεωρείται μυθιστοριογράφος σχεδόν ιδίου κυβισμού
με τον Marcel Proust (1871-1922),
ο οποίος βεβαίως δεν τιμήθηκε με το βραβείο αυτό...
Στην κατάταξη για τα 100 βιβλία του αιώνα,
που συνδιοργάνωσαν, το 1999,
η γαλλική εταιρία Fnac και η Παρισινή Le Monde,
όπου 17.000 άτομα επέλεξαν τα καλύτερα 100,
μεταξύ 200 βιβλίων που επιλέχθηκαν
από βιβλιοπώλες και δημοσιογράφους,
το βιβλίο του Mauriac, του 1927, με τίτλο
"Τερέζ Ντεκερού", κέρδισε την 35η θέση.
Για την ιστορία και μόνον αναφέρω και εδώ ότι
το βιβλίο του Marcel Proust, του 1913-1927, με τίτλο
"Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο"
κέρδισε την 2η θέση στην ίδια ψηφοφορία
και βεβαίως απολύτως δικαίως
βρίσκεται στη λίστα με τα 100 καλύτερα βιβλία
όλων των εποχών !!
Βρήκα στην βιβλιοθήκη μου και διάβασα
μια παλιά ελληνική μετάφραση του έργου
"Τερέζ Ντεκερού",
των γαλλικών εκδόσεων BERGADI,
που συμπεριλαμβάνει και ενδιαφέρουσα εισαγωγή
για τον Francois Mauriac και το έργο του.
Εκεί, ο ίδιος ο συγγραφέας μας εκμυστηρεύεται
πως μεγάλη του φιλοδοξία υπήρξε να γράψει
ένα και μόνο βιβλίο που θα τον απάλλασσε
από την συγγραφή οποιουδήποτε άλλου.
Έτσι δικαιολογεί χαρακτηριστικά που εντοπίζει
η κριτική να βρίσκονται σε πολλά έργα του.
Στην "Τερέζ Ντεκερού", με πρώτη έκδοση το 1927,
βρίσκουμε μια ηρωίδα, πρωτοπόρο "φεμινίστρια",
όπου εγκλωβισμένη σε μια ζωή που επιβάλλουν
οι κοινωνικές συμβάσεις της εποχής,
οδηγείται στο έγκλημα, αποποιούμενη την σιγουριά
του παραδοσιακού ρόλου της συζύγου, μητέρας κλπ
προκειμένου να κερδίσει την ανεξαρτησία της.
Διαβάζεται εύκολα και ευχάριστα αλλά
δεν θα έλεγα πως σήμερα, ένα περίπου αιώνα μετά,
έχει να μας πει τόσα, όσα τότε που γράφτηκε.
Το βιβλίο μεταφέρθηκε και στον κινηματογράφο
με αξιόλογους συντελεστές.
Ο Γάλλος λογοτέχνης Albert Camus (1913-1960). Nobel Λογοτεχνίας 1957.
Δέκατος στη σειρά γαλλόφωνος νομπελίστας, το 1957,
είναι ο γεννημένος στην Αλγερία Albert Camus,
από Γάλλο πατέρα και Ισπανίδα μητέρα.
Πρόσφατα είδα μια γαλλική ταινία, του 2010,
σε σκηνοθεσία του Laurent Jaoui, με τίτλο "Camus",
αρκούντως ενδιαφέρουσα καθώς αναφέρεται
στον βίο και το έργο του δημοφιλούς φιλοσόφου και λογοτέχνη,
μέσα από τα μάτια των γυναικών της ζωής του.
Όπως ανέφερα και αλλού, διάβασα εκ νέου το βιβλίο
του "Ο Ξένος", σε άλλη έκδοση από αυτή που είχα,
το οποίο δεν θυμόμουν καθόλου.
Πρόκειται περί ενός από τα πιο δημοφιλή βιβλία
της παγκόσμιας λογοτεχνίας, ως γνωστόν.
Είναι το μόνο βιβλίο γαλλόφωνου νομπελίστα
που συμπεριλαμβάνεται στην λίστα με
τα 100 καλύτερα βιβλία όλων των εποχών.
Λόγω του συναφούς βιβλίου που θα συζητούσαμε στη λέσχη,
έψαξα λίγο την περίπτωση του
και διάβασα διάφορα άλλα κείμενα του, κάποια
ευρέως διαδεδομένα μάλιστα, που τα είχα υπόψιν.
Εύκολη περίπτωση δεν θα τον λέγαμε...
Έχει εξίσου σπουδαίο θεατρικό και φιλοσοφικό έργο, ιδιαιτέρως ενδιαφέρον.
Στην κατάταξη για τα 100 βιβλία του αιώνα,
που συνδιοργάνωσαν, το 1999,
η γαλλική εταιρία Fnac και η Παρισινή Le Monde,
όπου 17.000 άτομα επέλεξαν τα καλύτερα 100,
μεταξύ 200 βιβλίων που επιλέχθηκαν
από βιβλιοπώλες και δημοσιογράφους,
"Ο Ξένος" του Camus, κέρδισε την 1η θέση !!
Αυτό κι αν θεωρείται κλασσικό βιβλίο !!
Βρίσκεται βεβαίως στην λίστα με τα 100 καλύτερα βιβλία όλων των εποχών,
μοναδικό στην γαλλική γλώσσα για νομπελίστα λογοτέχνη.
Βρίσκεται επίσης πρώτο (!!) στην ψηφοφορία της γαλλικής Le Monde,
στα 100 βιβλία του αιώνα.
Ενδέκατο γαλλόφωνο Nobel Λογοτεχνίας, το 1960,
κέρδισε ο γεννημένος στην Γουαδελούπη της Αν. Καραϊβικής, Γάλλος λογοτέχνης και διπλωμάτης
Alexis Leger, γνωστός ως Saint-John Perse.
Στην κατάταξη για τα 100 βιβλία του αιώνα,
που συνδιοργάνωσαν, το 1999,
η γαλλική εταιρία Fnac και η Παρισινή Le Monde,
όπου 17.000 άτομα επέλεξαν τα καλύτερα 100,
μεταξύ 200 βιβλίων που επιλέχθηκαν
από βιβλιοπώλες και δημοσιογράφους,
το βιβλίο του Perse, του 1957, με τίτλο
"Πικροί", κέρδισε την 97η θέση.
Ο Γάλλος λογοτέχνης Alexis Leger ή Saint-John Perse (1887-1975).
Nobel Λογοτεχνίας 1960.
Ο πολυδιάστατος Γάλλος διανοούμενος Jean-Paul Sartre (1905-1980).
Δεν δέχθηκε το Nobel Λογοτεχνίας, το 1964.
Στο κέντρο ο Jean-Paul Sartre.
Δεξιά, κάθεται ο μυθικός Ernesto Guevara ή απλώς Τσε (1928-1967) !!
Αριστερά η υπέροχη Γαλλίδα συγγραφέας Simone de Beauvoir (1908-1986),
η οποία, κανονικά και με το νόμο, άξιζε το βραβείο αυτό, αλλά ουδέποτε έλαβε.
Το δωδέκατο βραβείο Nobel Λογοτεχνίας, το 1964,
κέρδισε ο πολυπράγμων Γάλλος συγγραφέας,
Jean-Paul Sartre, ο οποίος
δεν δέχθηκε να παραλάβει το βραβείο, αρνούμενος
οποιαδήποτε διάκριση από οποιοδήποτε ίδρυμα δηλώνοντας :
"...ένας συγγραφέας δεν πρέπει να επιτρέψει στον εαυτό του να μετατραπεί σε θεσμό..."
Στην κατάταξη για τα 100 βιβλία του αιώνα,
που συνδιοργάνωσαν, το 1999,
η γαλλική εταιρία Fnac και η Παρισινή Le Monde,
όπου 17.000 άτομα επέλεξαν τα καλύτερα 100,
μεταξύ 200 βιβλίων που επιλέχθηκαν
από βιβλιοπώλες και δημοσιογράφους,
το βιβλίο του Sartre, του 1943, με τίτλο
"Το Είναι και το Μηδέν", κέρδισε την 13η θέση.
Παρά το βαρύ του όνομα, ομολογώ πως δεν μου άρεσε τόσο,
όταν τον είχα διαβάσει προ δεκαετιών,
κατόπιν επιμονής της τότε φίλης μου,
ιδιαιτέρως καλλιεργημένης και ευφυούς,
θερμής θαυμάστριας του έργου του...
Ας μην σπεύσουν κάποιοι να πουν ότι ίσως έφταιγε
το νεαρόν της ηλικίας που δεν μου έκανε κλικ
διότι και τον Nietzsche που μου παραέκανε κλικ
σε αυτές τις εφηβικές ηλικίες τον ανακάλυψα.
Πολύ μου άρεσε η επί σειρά ετών σύντροφός του,
Simone de Beauvoir (1908-1986),
και όχι μόνο σ' εμένα,
η οποία βεβαίως, παρά την αξία της και
μπόλικα άλλα βραβεία, δεν έχει βραβευθεί με Nobel...
Στην κατάταξη για τα 100 βιβλία του αιώνα,
που συνδιοργάνωσαν, το 1999,
η γαλλική εταιρία Fnac και η Παρισινή Le Monde,
όπου 17.000 άτομα επέλεξαν τα καλύτερα 100,
μεταξύ 200 βιβλίων που επιλέχθηκαν
από βιβλιοπώλες και δημοσιογράφους,
το βιβλίο της Beauvoir, του 1949, με τίτλο
"Το δεύτερο φύλο", κέρδισε την 11η θέση,
καλύτερη κατά δύο θέσεις από αυτήν του Sartre !!
Αναφέρω εδώ και πάλι, για τυπικούς λόγους ότι
ο Ιρλανδός νομπελίστας του 1969, Samuel Beckett,
όπως αναφέρθηκε και παραπάνω,
εκτός της αγγλικής, έχει γράψει και στην γαλλική γλώσσα.
Η τριλογία του 1951-1953,
"Molloy", "Malone Dies" και "The Unnamable",
συμπεριλαμβάνεται στην λίστα με
τα 100 καλύτερα βιβλία όλων των εποχών.
Στην δε κατάταξη για τα 100 βιβλία του αιώνα,
που συνδιοργάνωσαν, το 1999,
η γαλλική εταιρία Fnac και η Παρισινή Le Monde,
όπου 17.000 άτομα επέλεξαν τα καλύτερα 100,
μεταξύ 200 βιβλίων που επιλέχθηκαν
από βιβλιοπώλες και δημοσιογράφους,
το βιβλίο του Beckett, του 1952, με τίτλο
"Περιμένοντας τον Γκοντό", κέρδισε την 12η θέση.
Ο Γάλλος λογοτέχνης Claude Simon (1913-2005).
Nobel Λογοτεχνίας 1985.
Το δέκατο τρίτο γαλλόφωνο
κέρδισε ο γεννημένος στην Μαδαγασκάρη
Γάλλος συγγραφέας Claude Simon, το 1985.
Υπάρχουν, ευτυχώς, ελληνικές μεταφράσεις έργων του,
οπότε, λίαν συντόμως θα τον σχολιάσουμε.
Ο Γάλλος συγγραφέας Jean-Marie Gustave Le Clesio (1940-).
Nobel Λογοτεχνίας 2008.
Το δέκατο τέταρτο βραβείο στη γαλλική γλώσσα,
απονεμήθηκε το 2008, στον Γάλλο συγγραφέα
Jean-Marie Gustave Le Clesio,
o οποίος λόγω της οικογενειακής σχέσης
του πατέρα του, αλλά και της δικής του,
με τον Άγιο Μαυρίκιο, τον θεωρεί δεύτερη πατρίδα του.
Άμεσα μόλις έμαθε για την βράβευσή του δήλωσε πως αυτό δεν πρόκειται να αλλάξει τίποτα στον τρόπο της γραφής του.
Στην κατάταξη για τα 100 βιβλία του αιώνα,
που συνδιοργάνωσαν, το 1999,
η γαλλική εταιρία Fnac και η Παρισινή Le Monde,
όπου 17.000 άτομα επέλεξαν τα καλύτερα 100,
μεταξύ 200 βιβλίων που επιλέχθηκαν
από βιβλιοπώλες και δημοσιογράφους,
το βιβλίο του Le Clesio, του 1963, με τίτλο
"Η αναφορά", κέρδισε την 72η θέση.
Πιο πρόσφατη βράβευση σε γαλλόφωνο συγγραφέα,
δέκατη πέμπτη στη σειρά, είναι το 2014,
στον πολυβραβευμένο Patrick Modiano.
Ιταλο-Εβραϊκής καταγωγής από τον πατέρα του,
(από Σεφαρδίτες Εβραίους της Θεσσαλονίκης μάλιστα)
και Βελγίδα-Φλαμανδή μητέρα.
Ο γαλλόφωνος συγγραφέας Patrick Modiano (1945-).
Nobel Λογοτεχνίας 2014.
Πάμπολλοι Γάλλοι συγγραφείς μεγάλου βεληνεκούς,
κατά γενική ομολογία βεβαίως,
ουδέποτε έλαβαν Nobel Λογοτεχνίας.
Εκτός από κάποιους κορυφαίους που ήδη μνημονεύτηκαν, όπως ο Marcel Proust (1871-1922), που το μνημειώδες έργο του "Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο",
βρίσκεται στη λίστα με τα 100 καλύτερα βιβλία
όλων των εποχών
ενώ στην κατάταξη για τα 100 βιβλία του αιώνα,
που συνδιοργάνωσαν, το 1999,
η γαλλική εταιρία Fnac και η Παρισινή Le Monde,
όπου 17.000 άτομα επέλεξαν τα καλύτερα 100,
μεταξύ 200 βιβλίων που επιλέχθηκαν
από βιβλιοπώλες και δημοσιογράφους,
το βιβλίο αυτό κέρδισε την 2η θέση !!
και η Simone de Beauvoir (1908-1986),
όπου στην ίδια κατάταξη για τα 100 βιβλία του αιώνα,
με το βιβλίο της, του 1949, με τίτλο
"Το δεύτερο φύλο", κέρδισε την 11η θέση,
αναφέρω ενδεικτικά τους :
Antoine Artaud (1896-1948),
όπου στην κατάταξη για τα 100 βιβλία του αιώνα,
με το βιβλίο του, του 1938, με τίτλο
"Το θέατρο και το είδωλό του", κέρδισε την 77η θέση,
Georges Bataille (1897-1962),
Maurice Blanchot (1907-2003),
Rene Char (1907-1988),
όπου στην κατάταξη για τα 100 βιβλία του αιώνα,
με το βιβλίο του, του 1948, με τίτλο
"Πάθος και μυστήριο", κέρδισε την 87η θέση κ.α.
Ένα βιβλίο του 1932, με αδιανόητο για την εποχή ύφος, το οποίο
επέδρασε καταλυτικά σε διάφορους ανατρεπτικούς συγγραφείς και τάσεις.
Βρίσκεται στην λίστα με τα 100 καλύτερα βιβλία όλων των εποχών.
Τελευταία διάβασα το περιβόητο μυθιστόρημα
"Ταξίδι στην άκρη της νύχτας",
γραμμένο στην αρχή των 30's,
τύφλα να 'χει η beat generation,
του Louis-ferdinand Destouches (1894-1961),
ευρέως γνωστού με το ψευδώνυμο Celine,
με εμφανές αντίκτυπο στις επόμενες δεκαετίες,
αλλά λόγω διαφόρων αντισυμβατικών ιδιοτήτων του,
θα ήταν αδύνατον, έστω και να σκεφτούν,
να του δώσουν Nobel Λογοτεχνίας...
Βεβαίως οι συγγραφείς είχαν άλλη γνώμη
καθώς συμπεριλαμβάνεται στην λίστα με
τα 100 καλύτερα βιβλία όλων των εποχών,
ενώ στην κατάταξη για τα 100 βιβλία του αιώνα,
που συνδιοργάνωσαν, το 1999,
η γαλλική εταιρία Fnac και η Παρισινή Le Monde,
όπου 17.000 άτομα επέλεξαν τα καλύτερα 100,
μεταξύ 200 βιβλίων που επιλέχθηκαν
από βιβλιοπώλες και δημοσιογράφους,
το βιβλίο αυτό κέρδισε την 6η θέση !!
Στην συνέχεια αναφέρονται οι υπόλοιποι γαλλόφωνοι συγγραφείς και τα έργα τους, που το γαλλικό κοινό έχει επιλέξει στα 100 βιβλία του 20ου αιώνα,
κάποιοι εκ των οποίων μάλλον θα άξιζαν
το βραβείο Nobel Λογοτεχνίας :
Στην 4η θέση βρίσκεται το βιβλίο του 1943, με τίτλο
"Ο μικρός πρίγκηπας", του Antoine se Saint Exupery.
Στην 5η θέση βρίσκεται το βιβλίο του 1933, με τίτλο
"H ανθρώπινη μοίρα", του Andre Malraux.
Στην 9η θέση βρίσκεται το βιβλίο του 1913, με τίτλο
"Ο μεγάλος Μωλν", του Alain Fournier.
Στην 10η θέση βρίσκεται το βιβλίο του 1947, με τίτλο
"Ο αφρός των ημερών", του Boris Vian.
Στην 16η θέση βρίσκεται το βιβλίο του 1946, με τίτλο
"Λόγια", του Jacques Prevert.
Στην 17η θέση βρίσκεται το βιβλίο του 1913, με τίτλο
"Αλκοόλ", του Guillaume Apollinaire.
Στην 18η θέση βρίσκεται το βιβλίο του 1936, με τίτλο
"Μπλε λωτός ή οι περιπέτειες του Τεντέν στην Άπω Ανατολή",
του Βέλγου Herge ή Georges Prosper Remi.
Στην 20η θέση βρίσκεται το βιβλίο του 1955, με τίτλο
"Θλιβεροί τροπικοί", του Claude Levi-Strauss.
Στην 23η θέση βρίσκεται το βιβλίο του 1959, με τίτλο
"Αστερίξ ο Γαλάτης", των Rene Goscinny και Albert Uderzo.
Στην 31η θέση βρίσκεται το βιβλίο του 1951, με τίτλο
"Ο Ουσάρος στη στέγη", του Jean Giono.
Στην 32η θέση βρίσκεται το βιβλίο του 1968, με τίτλο
"Η ωραία του κυρίου", του Ελβετού Albert Cohen.
Στην 36η θέση βρίσκεται το βιβλίο του 1959, με τίτλο
"Η Ζαζί στο μετρό", του Raymond Queneau.
Στην 41η θέση βρίσκεται το βιβλίο του 1954, με τίτλο
"Καλημέρα θλίψη", της Francoise Sagan.
Στην 42η θέση βρίσκεται το βιβλίο του 1942, με τίτλο
"Η σιωπή της θάλασσας", του Vercors ή Jean Bruller.
Στην 43η θέση βρίσκεται το βιβλίο του 1978, με τίτλο
"Ζωή : Οδηγίες χρήσεως", του Georges Perec.
Στην 45η θέση βρίσκεται το βιβλίο του 1926, με τίτλο
"Κάτω από τον ήλιο του Σατανά", του Georges Bernanos.
Στην 50η θέση βρίσκεται το βιβλίο του 1928, με τίτλο
"Νάντια", του Andre Breton.
Στην 51η θέση βρίσκεται το βιβλίο του 1944, με τίτλο
"Aurelien", του Louis Aragon.
Στην 52η θέση βρίσκεται το βιβλίο του 1929, με τίτλο
"Το ατλαζένιο γοβάκι", του Paul Claudel.
Στην 55η θέση βρίσκεται το βιβλίο του 1929, με τίτλο
"Παρασκευάς ή στις μονές του Ειρηνικού", του Michel Tournier.
Στην 59η θέση βρίσκεται το βιβλίο του 1908, με τίτλο
"T' ακροβλάσταρα του αμπελιού", της Colette.
Στην 60η θέση βρίσκεται το βιβλίο του 1926, με τίτλο
"Των Αλγηδόνων πρωτεύουσα", του Paul Eluard.
Στην 63η θέση βρίσκεται το βιβλίο του 1953, με τίτλο
"O βαθμός μηδέν της γραφής", του Roland Barthes.
Στην 65η θέση βρίσκεται το βιβλίο του 1951, με τίτλο
"Η ακτή των σύρτεων", του Julien Gracq.
Στην 66η θέση βρίσκεται το βιβλίο του 1966, με τίτλο
"Οι λέξεις και τα πράγματα", του Michel Foucault.
Στην 71η θέση βρίσκεται το βιβλίο του 1964, με τίτλο
"Το μακρύ ταξίδι στη μοναξιά της Λόλα Στάιν",
της Marguerite Duras.
Στην 73η θέση βρίσκεται το βιβλίο του 1939, με τίτλο
"Τροπισμοί", της Ρωσοεβραϊκής καταγωγής Nathalie Sarraute.
Στην 74η θέση βρίσκεται το βιβλίο του 1925, με τίτλο
"Ημερολόγιο 1877-1910", του Jules Renard.
Στην 76η θέση βρίσκεται το βιβλίο του 1966, με τίτλο
"Γραπτά", του Jacques Lacan.
Στην 80η θέση βρίσκεται το βιβλίο του 1926, με τίτλο
"Μοραβαζίν", του Ελβετού Blaise Cendrars.
Στην 84η θέση βρίσκεται το βιβλίο του 1931, με τίτλο
"Πέτρος ο Λεττόνος", του Βέλγου Georges Simenon.
Στην 85η θέση βρίσκεται το βιβλίο του 1944, με τίτλο
"Παναγία των λουλουδιών", του Jean Genet.
Στην 90η θέση βρίσκεται το βιβλίο του 1950, με τίτλο
"Blake et Mortimer", του Βέλγου Edgar P. Jacobs.
Στην 92η θέση βρίσκεται το βιβλίο του 1957, με τίτλο
"Τροποποίηση", του Michel Butor.
Στην 98η θέση βρίσκεται το βιβλίο του 1957, με τίτλο
"Gaston", του Βέλγου Andre Franquin.
Παρατηρούμε ότι στις επιλογές του γαλλικού κοινού
βρίσκονται και κάποιοι ξένοι συγγραφείς,
που διατηρούν στενές σχέσεις με την Γαλλία
και την γαλλική γλώσσα, όπως :
Στην 24η θέση βρίσκεται το έργο του 1952, με τίτλο,
"Η φαλακρή τραγουδίστρια",
του Ρουμάνου θεατράνθρωπου Eugen Ionescu.
Στην 81η θέση βρίσκεται το βιβλίο του 1957, με τίτλο
"Ο στρατηγός της στρατιάς των νεκρών",
του Αλβανού συγγραφέα Ismail Kadare.
NOBEL ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ
ΣΕ ΣΛΑΒΟΦΩΝΟΥΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ
Τα σλαβόφωνα Nobel Λογοτεχνίας είναι δεκατρία.
Στην ρώσικη γλώσσα έχουν απονεμηθεί έξι βραβεία
στην πολωνική γλώσσα πέντε βραβεία
και από ένα βραβείο στην Τσεχική και
την Σερβοκροατική ή Κροατοσερβική γλώσσα.
Η ρώσικη γλώσσα, είναι η πιο ομιλούμενη
από τις σλαβικές γλώσσες.
Είναι η πιο διαδεδομένη γεωγραφικά της Ευρασίας
και πέμπτη στον κόσμο κατ' αριθμό ομιλητών.
Στην λίστα με τα 100 καλύτερα βιβλία όλων των εποχών,
βρίσκονται 9 βιβλία στη ρώσικη γλώσσα,
με πρώτο, το 1842, το "Νεκρές ψυχές",
του Ουκρανού Nikolai Gogol (1809-1852).
Στη συνέχεια έχουμε την μοναδική περίπτωση του
Fyodor Dostoyevsky (1821-1881),
όπου 4 έργα του (!!!!) βρίσκονται στην λίστα με
τα 100 καλύτερα βιβλία όλων των εποχών :
το 1866, το "Έγκλημα και Τιμωρία"
το 1869, "Ο ηλίθιος",
που έχω διαβάσει σε νεαρή ηλικία,
ενώ αποτελεί το μόνο έργο που έχω δει
σε θεατρική παράσταση, να έχει διάρκεια 6 ώρες !!!!!!
το 1872, "Οι δαιμονισμένοι" και
το 1880, το αριστούργημα "Αδελφοί Καραμαζώφ",
που έχει εμπνεύσει γενεές ταλαντούχων συγγραφέων,
όπως ο Arthur Miller που άκουσα πρόσφατα να μνημονεύει
σε μια παλαιότερη συνέντευξή του
ή ο δικός μας Μ. Καραγάτσης.
Καθόλου βεβαίως δεν υπολείπονται και τα υπόλοιπα έργα του,
όπως για παράδειγμα το εκπληκτικό βιβλίο,
"Ο παίκτης", του 1866,
το οποίο επιθυμούσα να διαβάσω εδώ και δεκαετίες
και βρήκα στην βιβλιοθήκη αυτή την περίοδο.
Το απόλαυσα πραγματικά !!
Επόμενος Ρώσος, ο Leo Tolstoy (1828-1910),
λογοτεχνικός κολοσσός, που προφανέστατα θα έπρεπε
να έχει βραβευθεί με Nobel Λογοτεχνίας,
καθώς βρισκόταν εν ζωή κατά την διάρκεια
των πρώτων απονομών των βραβείων,
όπου 3 έργα του (!!!) βρίσκονται στην λίστα με
τα 100 καλύτερα βιβλία όλων των εποχών :
το 1865-1869, το "Πόλεμος και Ειρήνη",
το 1877, το "Άννα Καρένινα" και
το 1877, το "Ο θάνατος του Ιβάν Ιλίτς".
Βεβαίως, τα έργα αυτά είναι πασίγνωστα,
αλλά διαβεβαιώ, πως ότι έχω διαβάσει,
γραμμένο από το χέρι του, είναι αριστούργημα.
Για την ρώσικη γλώσσα, στην λίστα με
τα 100 καλύτερα βιβλία όλων των εποχών,
ακολουθούν όλα τα διηγήματα, μηδενός εξαιρουμένου,
του Anton Chekhov (1860-1904),
όπου μάλλον δεν κρίθηκε αρκετά γέρος
για να του απονείμουν Nobel Λογοτεχνίας...
Δεν πρέπει να παραλείψουμε εδώ τον εκπληκτικό Ρώσο συγγραφέα
Vladimir Nabokov (1899-1977),
του οποίου ότι έχω διαβάσει είναι άπαιχτο,
οι δε ατάκες του παροιμιώδεις.
Μάλλον ήταν αρκετά προχώ για τα κυβικά των μελών
της Σουηδικής Ακαδημίας, ώστε να του απονείμουν το βραβείο.
Η "Λολίτα", του 1955, γραμμένη στα αγγλικά,
κοσμεί την λίστα με τα 100 καλύτερα βιβλία
όλων των εποχών.
H "Λολίτα" συμπεριλαμβάνεται και στην κατάταξη
για τα 100 βιβλία του αιώνα, στην 27η θέση,
που συνδιοργάνωσαν, το 1999,
η γαλλική εταιρία Fnac και η Παρισινή Le Monde,
όπου 17.000 άτομα επέλεξαν τα καλύτερα 100,
μεταξύ 200 βιβλίων που επιλέχθηκαν
από βιβλιοπώλες και δημοσιογράφους.
Στην ίδια ψηφοφορία της Le Monde
για τα 100 βιβλία του αιώνα, στην 94η θέση,
βρίσκεται το βιβλίο, έκδοσης του 1967, με τίτλο
"Ο Μαίτρ και η Μαργαρίτα",
του Michail Bulgakov (1891-1940).
Αξίζει να σημειώσουμε ότι καραμπινάτοι Ρώσοι λογοτέχνες,
δεν έχουν βραβευθεί με Nobel Λογοτεχνίας...
Και καλά πες ότι ο Α. Chekhov ή ο L. Tolstoy
δεν πρόλαβαν, γιατί πέθαναν νωρίς
και τα πρώτα χρόνια οι Σουηδοί
βράβευαν τα κολλητάρια τους.
Ο V. Nabokov μάλλον παραήταν έξυπνος,
ο ουκρανικής καταγωγής Vlagyimir Majakovszkij (1893-1930), μάλλον παραήταν μουρλός...?
Θα επανέλθω κάποια στιγμή επί του θέματος...
Ακολουθούν τα έξι βραβεία Nobel
έχουν κερδίσει Ρώσοι λογοτέχνες.
Ο Ρώσος λογοτέχνης Ivan Bunin (1870-1953).
Nobel Λογοτεχνίας 1933.
Το πρώτο Nobel Λογοτεχνίας απονεμήθηκε στον
Ivan Bunin, το 1933.
Το βιβλίο του "Οι σκοτεινές λεωφόροι", του 1943,
θεωρείται η περισσότερο αναγνώσιμη συλλογή
διηγημάτων στη Ρωσία.
Παντρεμένος σε πρώτο γάμο με Ελληνίδα, το 1898,
είχε παροιμιώδη ερωτική ζωή, τέτοια που όπως διαβάζω
έγινε και ταινία με διεθνή απήχηση, το 2000,
με τίτλο "Το Ημερολόγιο της Συζύγου του",
την οποία δεν έχω δει δυστυχώς.
O Ρώσος λογοτέχνης Boris Pasternak (1890-1960).
Nobel Λογοτεχνίας 1958.
Το δεύτερο Nobel Λογοτεχνίας στην ρώσικη γλώσσα
κέρδισε ο Ρωσοεβραϊκής καταγωγής
λογοτέχνης Boris Pasternak, το 1958.
Από ευκατάστατη και καλλιεργημένη οικογένεια,
ο πατέρας του διάσημος καλλιτέχνης,
καθηγητής στη Σχολή Ζωγραφικής, Γλυπτικής και Αρχιτεκτονικής της Μόσχας
και η μητέρα του αναγνωρισμένη πιανίστα,
με ισχυρές προσβάσεις στην πνευματική ελίτ,
φίλοι των L. Tolstoy, R. M. Rilke, L. Chestov
S. Rachmaninoff, A. Scriabin κλπ κλπ (!!!),
οπότε είχε λαμπρές προσλαμβάνουσες και
έλαβε ισχυρές και πολυεπίπεδες σπουδές.
Λόγω του Σοβιετικού καθεστώτος,
θύμα και αυτός του σοσιαλιστικού ρεαλισμού,
αρνήθηκε το βραβείο,
το οποίο παρέλαβε τελικά ο γιος του,
σε ειδική τελετή, το 1989.
Πασίγνωστος ως ποιητής στην Ρωσία,
έγινε παγκοσμίως γνωστός για το μυθιστόρημα του
"Δόκτωρ Ζιβάγκο", που εκδόθηκε το 1957
στην Ιταλία, όπου μεταφέρθηκε λαθραία
και πάλι λόγω του καθεστώτος, που το απαγόρευσε,
χωρίς μάλιστα να το έχει διαβάσει !!!
Είναι ένα από τα πιο δημοφιλή έργα όλων των εποχών.
Το 1965 έγινε η γνωστή ταινία από τον David Lean,
η οποία επίσης έγινε παγκόσμια επιτυχία.
Ανακάλυψα μια δυσεύρετη μεταφρασμένη νουβέλα του
με τίτλο "Αφήγηση", από την σειρά
"Λογοτεχνικοί θησαυροί", των εκδόσεων "Αλκυών",
που περιέχει και αναλυτικό βιογραφικό του.
Πραγματικός λογοτεχνικός θησαυρός,
παρά την παλαιότητα της έκδοσης
που χρίζει καλύτερης επεξεργασίας.
Αρχικός τίτλος του έργου που δημοσιεύτηκε το 1934,
στα ρώσικα ήταν "Povest, αγγλιστί,
δηλαδή "Ιστορία" στα ελληνικά
ενώ στα αγγλικά που μεταφράστηκε το 1958-59
είχε τον τίτλο "The Last Summer", πιθανώς λόγω σύγχυσης
με προγενέστερο διήγημα του συγγραφέα
καθώς η υπόθεση της νουβέλας αναφέρεται
στο προ-τελευταίο καλοκαίρι και όχι στο τελευταίο...
Στην εισαγωγή του βιβλίου διαβάζουμε
μεταξύ άλλων ενδιαφερόντων:
"Ο Pasternak δεν ζει μέσα στη λέξη, όπως ένα δέντρο,
από την επιφάνεια του φυλλώματος της,
μα από την ρίζα της."
Η παρατήρηση αυτή αποδίδεται στην γνωστή
Ρωσίδα ποιήτρια Marina Tsvetaeva (1892-1941).
Το σύντομο αυτό αλλά πολυπαραμετρικό έργο
δεν εξαντλείται σε μια ανάγνωση,
ειδικά από τους απαιτητικούς αναγνώστες,
όχι γιατί είναι δυσνόητο, κουραστικό ή βαρετό,
αλλά διότι είναι ιδιαίτερα επινοητικό ως σύνθεση,
όσο και πολυπλεύρως απολαυστικό.
Ο Boris Pasternak υπήρξε σοβαρός μελετητής
της παγκόσμιας λογοτεχνίας και διανόησης.
Μετέφρασε αρκετούς και σημαντικούς δημιουργούς,
μεταξύ αυτών και πολλά έργα του Shakespeare,
στον οποίο έδειχνε ιδιαίτερη αδυναμία.
Στον πρόλογο της έκδοσης τους ο Pasternak αναφέρει :
"Πολύ συχνά μερικοί ρόλοι του Shakespeare περνούν
από πολλά στάδια επεξεργασίας.
Ένα οποιοδήποτε πρόσωπο μιλά πρώτα πρώτα
σε σκηνές γραμμένες σε στίχο, έπειτα, ξαφνικά,
ξεσπάζει σε πεζό λόγο.
Σε τέτοιες περιπτώσεις, οι σκηνές σε στίχο
φαίνονται να 'ναι προκατασκευασμένες και
οι σκηνές σε πεζό λόγο τελικές και τελειωτικές.
Στον Shakespeare, το ποίημα είναι η πιο γρήγορη
και η πιο άμεση μορφή έκφρασης.
Προσφεύγει στον στίχο, όπως σ' ένα μέσον
γρήγορης περιφοράς των σκέψεων.
Σε τέτοιο σημείο που, σε πολλά από τα στοιχουργημένα επεισόδια του, μπορεί κανείς ν' αναγνωρίσει τα προσχέδια για την πρόζα σε στίχο."
Πόσοι μαθητές ξεπερνούν τέτοιους δασκάλους ?
Ένας είναι ο Boris Pasternak !
Δεν γνωρίσαμε πολλούς που συνδυάζουν
το γνωστικό, φιλοσοφικό και καλλιτεχνικό επίπεδο
αυτού του σπουδαίου ανθρώπου.
Υποκλινόμαι.
Στη παραπάνω μεταγενέστερη έκδοση του 1987,
ελπίζω και εύχομαι καλύτερη αυτής που διάβασα,
ο Γάλλος πολυπράγμων Louis Aragon (1897-1982),
φέρεται να αναφέρει :
"Μόνο ο Pasternak μπορεί να εκμεταλλευτεί
την ευκαιρία που του δίνει η Ιστορία και
να μας παραπέμψει σε ένα μυθιστόρημα σε στίχους,
που θα φέρει τον τίτλο Σπεκτόρσκυ.
Αυτή η ενότητα πρόζας και στίχων δεν είναι τυχαία,
αντιστοιχεί σε βαθύτερες προθέσεις του ποιητή
και παντού, ακόμη κι όταν γίνεται λόγος
γι άλλα πράγματα, ο Pasternak
μας μιλά πάντα για τη βαθιά τραγωδία του."
O Σοβιετικός συγγραφέας Mikhail Sholokhov (1905-1984).
Nobel Λογοτεχνίας 1965.
Το τρίτο Nobel Λογοτεχνίας στην ρώσικη γλώσσα
απονεμήθηκε, το 1965, στον συγγραφέα
Mikhail Sholokhov.
Θεωρείται χαρακτηριστικός εκπρόσωπος
του σοσιαλιστικού ρεαλισμού
και γι αυτό το Σοβιετικό καθεστώς
τον είχε στα ώπα ώπα...
Το πιο διαδεδομένο έργο του είναι "Ο ήρεμος Ντόν".
Ο Ρώσος συγγραφέας Aleksandr Solzhenicyn (1918-2008).
Nobel Λογοτεχνίας 1970.
Το τέταρτο βραβείο κέρδισε, το 1970,
ο μέγας Aleksandr Solzhenicyn.
Δεν πήγε να παραλάβει το Nobel Λογοτεχνίας,
διότι, επίσης, φοβήθηκε τις συνέπειες του καθεστώτος...
Εκ διαμέτρου αντίθετη περίπτωση από τον προηγηθέντα,
υπέστη τις διώξεις του σταλινισμού
και έγινε ευρύτατα γνωστός από το
αυτοβιογραφικό του έργο "Αρχιπέλαγος Γκουλάγκ".
Αφορμή για την παραγωγή του έργου του δεν είναι
"η δικτατορία του προλεταριάτου" αλλά
"η δικτατορία επί του προλεταριάτου"...
Το "Αρχιπέλαγος Γκουλάγκ" βρίσκεται στην 64η θέση
στην κατάταξη για τα 100 καλύτερα βιβλία του αιώνα,
που συνδιοργάνωσαν, το 1999,
η γαλλική εταιρία Fnac και η Παρισινή Le Monde,
όπου 17.000 άτομα επέλεξαν τα καλύτερα 100,
μεταξύ 200 βιβλίων που επιλέχθηκαν
από βιβλιοπώλες και δημοσιογράφους.
Nobel Λογοτεχνίας 1987.
Το πέμπτο Nobel Λογοτεχνίας στην ρώσικη γλώσσα
απονεμήθηκε στον Joseph Brodsky, το 1987.
Επιφανούς Εβραϊκής καταγωγής, από τον πατέρα του,
γνωστός κυρίως για το ποιητικό του έργο.
Κάποιοι τον συγκαταλέγουν και στους Αμερικανούς,
αγγλόφωνους λογοτέχνες.
Δεν γνωρίζω εάν και πόσο έγραψε στην αγγλική γλώσσα, αλλά καθώς έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στη Ρωσία,
όπου και έγραψε κυρίως στην ρώσικη γλώσσα,
μάλλον εδώ είναι η θέση του.
Το έκτο και πιο πρόσφατο Nobel Λογοτεχνίας
στη ρωσική γλώσσα, το 2015,
κέρδισε η πολυβραβευμένη Λευκορωσίδα
δημοσιογράφος και συγγραφέας
Svetlana Alexievich.
Παρουσιάζεται βεβαίως και στις γυναικείες απονομές
όπου και υπάρχουν πιο αναλυτικές αναφορές.
H Λευκορωσίδα συγγραφέας Svetlana Alexievich (1948-).
Nobel Λογοτεχνίας 2015.
"Το τέλος του κόκκινου ανθρώπου"
είναι ένα από τα καλύτερα βιβλία από τα εκατό
που διάβασα την τελευταία διετία.
Πρόκειται περί ενός συνταρακτικού χρονικού των δύο δεκαετιών
που ακολούθησαν την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης,
περίπου απ' το 1990 ως το 2012,
μέσα από είκοσι προφορικές εξιστορήσεις,
ανθρώπων απλών, της διπλανής πόρτας,
στους οποίους η συγγραφέας δίνει τον λόγο.
Ισχυρό δίπολο το παρελθόν και το μέλλον,
η προηγούμενη Σοβιετική Ιστορία, με τα υπέρ και τα κατά της
και η πρόκληση του μέλλοντος,
επίσης με τα θετικά και τα αρνητικά της,
πάντα σε σχέση με την ανθρώπινη μονάδα, σε πρώτο πλάνο
και την πατρίδα κατ' επέκταση.
Εκπληκτικές δε οι αναφορές σε πρόσωπα και γεγονότα,
καθώς και η υπαρξιακή, ανθρώπινη διάσταση.
Το συστήνω ανεπιφύλακτα !
Μια πολύ ενδιαφέρουσα παρατήρηση,
που άπτεται και του θέματος μας,
είναι ότι στο βιβλίο αυτό γίνονται αναφορές στα περισσότερα,
αν όχι σε όλα,
από τα εικοσιένα συνολικά, όπως διαβάζω, βραβεία Nobel,
που έχουν αποδοθεί σε Σοβιετικούς επιστήμονες
συμπεριλαμβανομένων βεβαίως και των έξι
που εδώ βλέπουμε σε λογοτέχνες.
Επίσης αξιοσημείωτες είναι οι αναφορές σε συγγραφείς και βιβλία
της Ρώσικης Λογοτεχνίας και όχι μόνο.
Ο Πολωνός συγγραφέας Henryk Sienkiewicz (1846-1916)
Nobel Λογοτεχνίας 1905.
Η αμέσως επόμενη σλαβική γλώσσα, μετά τα ρωσικά,
με τα περισσότερα βραβεία Nobel Λογοτεχνίας,
πέντε στον αριθμό, είναι η πολωνική γλώσσα.
Το πρώτο από αυτά, μόλις το 1905,
κέρδισε ο επικός Henryk Sienkiewicz,
Πολωνός με τατάρικη καταγωγή
και μεγάλο φιλανθρωπικό έργο.
Συγγραφέας του πασίγνωστου μυθιστορήματος
"Δια πυρός και σιδήρου", του 1883-1884
και της παγκόσμιας επιτυχίας "Κβο Βάντις",
που γράφτηκε το 1895-1896
και έχει γυριστεί πολλές φορές ταινία,
με πιο επιτυχημένη να θεωρείται αυτή του 1951,
που έχω δει βεβαίως από πιτσιρικάς.
Πολλά από τα έργα του μεταφέρθηκαν στον κινηματογράφο.
Ο Πολωνός συγγραφέας Wladyslaw Reymont (1867-1925).
Nobel Λογοτεχνίας 1924.
Το δεύτερο Nobel Λογοτεχνίας στην πολωνική γλώσσα κέρδισε,
το 1924, ο Πολωνός μυθιστοριογράφος
Wladyslaw Reymont.
Ο λογοτέχνης Czeslaw Miliosz (1911-2004).
Nobel Λογοτεχνίας 1980.
Το τρίτο βραβείο απονεμήθηκε το 1980,
στον λογοτέχνη Czeslaw Miliosz.
Αρνείται να αυτοπροσδιοριστεί ως Λιθουανός ή Πολωνός,
αλλά αποδέχεται ότι λόγω της πολωνικής γλώσσας
που κυρίως χρησιμοποιεί, παρά το ότι έχει ευχέρεια επικοινωνίας
σε πολλές γλώσσες, είναι Πολωνός ποιητής.
Επειδή έζησε αρκετά από τα τελευταία χρόνια της ζωής του
στην Αμερική, καταγράφεται και ως λογοτέχνης των Η.Π.Α.,
μάλλον άστοχα.
Η Πολωνή ποιήτρια Wislawa Szymborska (1923-2012).
Nobel Λογοτεχνίας 1996.
Το τέταρτο Nobel Λογοτεχνίας
στην πολωνική γλώσσα το κέρδισε, το 1996,
σε μεγάλη ηλικία, η Πολωνή ποιήτρια
Wislawa Szymborska.
Παρουσιάζεται βεβαίως και αυτή αναλυτικά
στις γυναικείες απονομές.
Πέμπτο και πιο πρόσφατο βραβείο Nobel Λογοτεχνίας
για την πολωνική γλώσσα απονεμήθηκε για το 2018,
στην Πολωνή συγγραφέα, ακτιβίστρια κλπ
Olga Tokarczuk.
Την βλέπουμε επίσης στις γυναικείες βραβεύσεις
πιο αναλυτικά.
Η Πολωνή συγγραφέας Olga Tokarczuk (1962-). Nobel Λογοτεχνίας 2018.
στην πολωνική γλώσσα το κέρδισε, το 1996,
σε μεγάλη ηλικία, η Πολωνή ποιήτρια
Wislawa Szymborska.
Παρουσιάζεται βεβαίως και αυτή αναλυτικά
στις γυναικείες απονομές.
Πέμπτο και πιο πρόσφατο βραβείο Nobel Λογοτεχνίας
για την πολωνική γλώσσα απονεμήθηκε για το 2018,
στην Πολωνή συγγραφέα, ακτιβίστρια κλπ
Olga Tokarczuk.
Την βλέπουμε επίσης στις γυναικείες βραβεύσεις
πιο αναλυτικά.
Αναφέρω εδώ για τυπικούς λόγους και
τον Εβραϊκής καταγωγής Isaac Bashevis Singer
που κέρδισε τοNobel Λογοτεχνίας 1978.
Γεννήθηκε και έζησε τα νεανικά του χρόνια στην Πολωνία,
μέχρι το 1935 όπου μετανάστευσε στην Αμερική
και έγραψε στα γίντις, την γλώσσα που μιλούσαν
οι Εβραίοι Ashkenazi της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης.
Επίσης, ο κόσμος των έργων του, είναι εκείνος των Εβραίων που μιλούν γίντις, είτε στην Ευρώπη, είτε στην Αμερική.
Τον αναφέρουμε αναλυτικά στα Εβραϊκά βραβεία
αλλά και σε αυτά της αγγλικής γλώσσας,
στην οποία συνήθως τον κατατάσσουν,
καθώς έζησε πολλά χρόνια στις Η.Π.Α.
Τέλος, θα πρέπει να αναφέρουμε την περίπτωση
του Πολωνού συγγραφέα Joseph Conrad (1857-1924),
έγραψε στην αγγλική γλώσσα,
που πολλοί κριτικοί τον θεωρούν πρόδρομο του μοντερνισμού και έχει επηρεάσει πολλούς κορυφαίους μεταγενέστερους του.
Το έργο του "Nostromo", του 1904, βρίσκεται στην λίστα
με τα 100 καλύτερα βιβλία όλων των εποχών.
Το βιβλίο του επίσης, "Λόρδος Τζιμ", του 1900,
βρίσκεται στην 75η θέση
στην κατάταξη για τα 100 καλύτερα βιβλία του αιώνα,
που συνδιοργάνωσαν, το 1999,
η γαλλική εταιρία Fnac και η Παρισινή Le Monde,
όπου 17.000 άτομα επέλεξαν τα καλύτερα 100,
μεταξύ 200 βιβλίων που επιλέχθηκαν
από βιβλιοπώλες και δημοσιογράφους.
Ο Κροατικής καταγωγής λογοτέχνης και διπλωμάτης Ivo Andric (1892-1975).
Nobel Λογοτεχνίας 1961.
Δύο ακόμα λογοτέχνες που έγραψαν σε σλαβικές γλώσσες έχουν καταφέρει να κερδίσουν το βραβείο :
Μοναδικό Nobel Λογοτεχνίας στις περιοχές της τέως Γιουγκοσλαβίας, έχει κερδίσει ο Κροατικής καταγωγής
λογοτέχνης και διπλωμάτης Ivo Andric, το 1961,
από την σημερινή Βοσνία-Ερζεγοβίνη.
Γλώσσα του τα σερβοκροατικά ή κροατοσερβικά,
που χρησιμοποιεί ολιγάριθμος πληθυσμός.
ο Τσέχος λογοτέχνης Jaroslav Seifert, το 1984.
Και η δική του, η τσέχικη γλώσσα,
χρησιμοποιείται από μικρό σχετικά πληθυσμό.
Λόγω της βεβαρημένης υγείας του,
το βραβείο του παρέλαβε η κόρη του,
ενώ το τότε καθεστώς,
έκανε ότι μπορούσε για να αποσιωπήσει το γεγονός.
Λογοτεχνικά είναι μάλλον σπουδαιότερο το ποιητικό του έργο, γνωστό κυρίως στην χώρα του.
Η Δύση βεβαίως, όπως βλέπουμε και στα βραβεία αυτά, έχει μια τάση να επιβραβεύει αντικαθεστωτικούς και πολέμιους συστημάτων αντιθέτων με τις πολιτικές που η ίδια εφαρμόζει.
Υπάρχουν κάποιες ελληνικές μεταφράσεις ποιημάτων του, αλλά προς το παρόν δεν έπεσε κάτι δικό του στα χέρια μου.
Ο Τσέχος λογοτέχνης Jaroslav Seifert (1901-1986).
Nobel Λογοτεχνίας 1984.
Δεν γνωρίζω αν θεωρείται καλύτερος από τον συμπατριώτη του Milan Kundera (1929-), ο οποίος
έχει σαρώσει τις βραβεύσεις και δεν έχει λάβει Nobel,
αλλά ότι δικό του έχω διαβάσει ήταν εξαιρετικό.
Το 2002, ήταν μεταξύ των 100 συγγραφέων που επέλεξαν από 10 βιβλία ώστε να δημιουργηθεί
η λίστα με τα 100 καλύτερα βιβλία όλων των εποχών.
Ας μην συζητήσουμε καλύτερα το άπαιχτο μυθιστόρημα
"Η αβάσταχτη ελαφρότητα του είναι",
το οποίο θεωρείται λογοτεχνικός σταθμός.
Ακόμα και η ταινία, παρά το ότι έθιγε φετιχιστικά και μόνο,
κάποια από τα θέματα του βιβλίου, βλεπόταν,
παρόλο που ο Kundera έγινε, δικαίως, έξω φρενών.
Σημειώνω πως υπήρχε μάθημα στην αρχιτεκτονική,
με θέμα τον τρόπο που συνέθετε τα έργα του.
Το βιβλίο του επίσης, "Το αστείο", του 1967,
βρίσκεται στην 47η θέση
στην κατάταξη για τα 100 καλύτερα βιβλία του αιώνα,
που συνδιοργάνωσαν, το 1999,
η γαλλική εταιρία Fnac και η Παρισινή Le Monde,
όπου 17.000 άτομα επέλεξαν τα καλύτερα 100,
μεταξύ 200 βιβλίων που επιλέχθηκαν
από βιβλιοπώλες και δημοσιογράφους.
Άλλο ένα κορυφαίο βιβλίο-σταθμός.
Άξια αναφοράς είναι και η περίπτωση
του ταλαντούχου Τσέχου λογοτέχνη
Karel Capek (1890-1938),
ο οποίος ήταν επτά φορές προτεινόμενος για Nobel
και δεν το πήρε ποτέ...
Πρόσφατα, σε κάποιο ντοκιμαντέρ για την σύγχρονη Τσεχία, σχολιάζοντας κάποιο μοντέρνο άγαλμα
του Franz Kafka (1883-1924) που έζησε εκεί
και βεβαίως δεν πήρε ποτέ Nobel,
αναφέρθηκε ότι οι Τσέχοι δεν τον θεωρούν δικό τους λογοτέχνη, διότι έγραψε στην γερμανική γλώσσα.
Η γλώσσα είναι η χώρα μας, υποστήριξαν,
κάτι που επιβεβαιώνει και τον τρόπο που αποφάσισα
να αντιμετωπίσω τα βραβεία Nobel Λογοτεχνίας, καταρχάς σύμφωνα με την γλώσσα που έγραψε κάθε λογοτέχνης και δευτερευόντως την προέλευση του.
Βεβαίως, ο F. Kafka, έχει 3 βιβλία του στην λίστα με
τα 100 καλύτερα βιβλία όλων των εποχών,
κάτι που μόνο o W. Shakespeare και ο L. Τolstoy
ακόμα έχουν καταφέρει.
Θα αναφερθούμε αναλυτικότερα γι' αυτά, λοιπόν,
στην γερμανική γλώσσα.
Η ανάρτηση θα παραμείνει ανοιχτή
για προσθήκες στοιχείων και σχολίων.
Το βιβλίο του, "Η Δίκη", του 1925,
βρίσκεται στην 3η θέση (!!),
στην κατάταξη για τα 100 καλύτερα βιβλία του αιώνα,
που συνδιοργάνωσαν, το 1999,
η γαλλική εταιρία Fnac και η Παρισινή Le Monde,
όπου 17.000 άτομα επέλεξαν τα καλύτερα 100,
μεταξύ 200 βιβλίων που επιλέχθηκαν
από βιβλιοπώλες και δημοσιογράφους.
Τέλος, αναφέρω την περίπτωση του κορυφαίου
Rainer Maria Rilke (1875-1926),
που γεννήθηκε στην Πράγα, η μητέρα του προερχόταν
από οικογένεια ευκατάστατων βιομηχάνων εκεί, αλλά
η γερμανική του καταγωγή μάλλον δεν μας επιτρέπει
να τον κατατάξουμε ως Τσέχο λογοτέχνη.
Στην 91η θέση βρίσκεται το βιβλίο του, του 1910,
"Οι Σημειώσεις του Μάλτε Λαουριτς Μπρίγκε",
στην κατάταξη για τα 100 καλύτερα βιβλία του αιώνα,
που συνδιοργάνωσαν, το 1999,
η γαλλική εταιρία Fnac και η Παρισινή Le Monde.
στην γερμανική γλώσσα.
Η ανάρτηση θα παραμείνει ανοιχτή
για προσθήκες στοιχείων και σχολίων.
